,,
გაჭირვებით ცხოვრობს, მაგრამ
გულიანად" - თქვა ცხინვალელმა მოგზაურმა, ბლოგერმა გურამ ქარსანთმა,
როდესაც ბახტურიძეების სახლის მარნიდან ეზოში გავიდა. ის და მისი
თანაქალაქელები დე-ფაქტო რესპუბლიკის დასავლეთ ე.წ. საზღვრისპირა
სოფლებში იმყოფებოდნენ.
ქარზმანში გაჩერდნენ და ადგილობრივ მკვიდრს შეხვდნენ. მასპინძელმა
მარანში შეიპატიჟა.
,,აქ ბავშვები იკრიბებოდნენ, აქ ჭამდნენ ხოლმე, აქ ვიყავით ერთად" -
უთხრა ქარზმანელმა ბახტურიძემ ცხინვალელ სტუმრებს, როდესაც საკუთარ
მარანში შეიპატიჟა და ქვევრი აჩვენა.
სტუმრები მოხიბლულნი დარჩნენ იმ სოფლებით, რომლებიც საჩხერის
მუნიციპალიტეტის სიახლოვეს მდებარეობს. გადაიღეს მისასვლელი გზების
ამსახველი ფოტოები, ასევე, ის ე.წ. საზღვარი, რომელიც მდინარე
ყვირილაზე რუსეთის სამხედროებმა გაავლეს.
ორი ქარზმანია - ქვემო და ზემო. ისინი 1990-2008 წლებში საჩხერის
მუნიციპალიტეტში შედიოდა. 1991 წლამდე სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური
ოლქის შემადგენლობაში შედიოდა.
1991 წლის 25 მარტს საქართველოს რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარემ,
თენგიზ სიგუამ გამოსცა განკარგულება, რომლის მიხედვით შეიცვალა ჯავის,
საჩხერისა და ონის საზღვრები.
მაშინდელი მთავრობის დადგენილებით, სინაგურის თემის სოფლები: პერევი,
ტბეთი, ქვემო და ზემო ქარზმანი, თედელეთი, ჯალაბეთი და ხახეთი (24,4
ათასი ჰა) ჯავის რაიონიდან გამოიყო და საჩხერის რაიონს
დაუქვემდებარეს.
სხვათა შორის, ხახეთი ის სოფელია, სადაც რაჭის მიწისძვრის დროს,
ყველაზე მეტად დაზარალდა.
2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ რუსეთის სამხედრო ძალებმა ეს სოფლები
ყოფილი ავტონომიური ოლქის საზღვრებში მოაქციეს და ჯავის რაიონს
გადასცეს.
ეთნიკური ქართველებით დასახლებული სოფლები ოკუპირებულ ტერიტორიაზე
მოექცა.
ქარზმანამდე და სხვა (სინაგური, ხახეთი, თედელეთი, ჯალაბეთი და ა.შ.)
სოფლებამდე გზა ჯავის რაიონიდან მიდის და წელიწადის თითქმის ყველა
სეზონზე მგზავრობა სახიფათოა. გზა მთის ფერდობს მიუყვება და ალაგ-ალაგ
დამეწყრილი ადგილებია.
იმის გამო, რომ ჯავასთან მიმოსვლა რთულია, ქარზმანისა და მის
მიმდებარე სოფლების მოსახლეობა კომუნიკაციას საჩხერის
მუნიციპალიტეტთან ამჯობინებს. აქ მდინარე ყვირილაზე რუსული საგუშაგოა
განთავსებული. სპეციალური საშვის საფუძველზე გამყოფ ხაზთან მდებარე
სოფლების მოსახლეობას სავაჭროდ პერევში გადასვლა ურჩევნია.
ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის ცნობით, დე-ფაქტო სამხრეთ ოსეთთსა
და საქართველოს ცენტრალური ხელისუფლების დაქვემდებარებულ ტერიტორიას
შორის, 5 გამშვები პუნქტია. ესენია:
სინაგური (საჩხერის რაიონი), ქარზმანი (საჩხერის რაიონი),
ზარდიაანთკარი (გორის რაიონი), ერგნეთი (გორის რაიონი) და ოძისი
(მცხეთის რაიონი).
ამათგან, ორი საგუშაგო, სინაგურისა და ოძისი (იგივე პერევი და
მოსაბრუნი) 2019 წლის 9 სექტემბრიდან ჩაკეტეს. ამის მიზეზი
წნელისი-ჩორჩანას მონაკვეთზე განვითარებული მოვლენები გახდა. 2019
წლის 30 აგვისტოდან, წნელისი-ჩორჩანას მონაკვეთზე, საქართველოს შს
სამინისტროს ბლოკ-საგუშაგო განთავსდა. ამის საპასუხოდ, რუსეთისა და
დე-ფაქტო ხელისუფლების სამხედროებმა ახალი პოზიციები დაიკავეს,
რომელიც ხაშურის მუნიციპალიტეტს ეკუთვნის.
ფოტოზე:
ლურჯ ფერში -
გზა, რომლითაც ქარზმანი სინაგურს უკავშირდება.
წითელ ფერში -
გამყოფი ხაზი პერევსა და ქარზმანს შორის.
იხ. ამავე თემაზე:
ზემო ქარზმანი
- ქართველებით დასახლებული სოფელი დე-ფაქტო რესპუბლიკაში
სტატიის გამოყენების პირობები