ახალი ამბები
გორში წლის ბოლოს ,,ერეკლეს აბანო" გაიხსნება
წლის ბოლოს გორში დამთვალიერებლების
,,ერეკლეს აბანო" გაიხსნება. ქალაქის მერიამ ისტორიული შენობის
რეაბილიტაცია გადაწყვიტა, რისთვისაც 46 500 ლარი გამოყო.
ინფრასტრუქტურის სამსახურის ცნობით, კედლები, გუმბათი და იატაკები
კირხსნარით გაიწმინდება. მთავარი კარის პერიმეტრზე აგურს
გამოცვლიან.
განსაკუთრებული ყურადღება სანიტარულ კვანძებს მიექცევა. კერძოდ,
სანკვანძში მეტლახი და კაფელი დაიგება, კარები დამონტაჟდება,
გადაიხურება კრამიტით, ელექტრო სისტემას გაიყვანენ, იქნება
წყალსაწრეტები, უნიტაზი და პირსაბანი.
გარდა ამისა, ხის იატაკი გადაიფარება ე.წ. ნაწრთოფი მინით, სადაც
ასევე იქნება ალაგ-ალაგ 25 სმ სიმაღლის აგურის ბოძები.
მერიის დაკვეთით, ხელოვნებათმცოდნე პაატა ბასიშვილმა შენობის არსებული
მდგომარეობა შეისწავლა.
მისი რეკომენდაციით, რესტავრაციისას სიფრთხილეა საჭირო, კერძოდ:
,,პროექტირებისას მაქსიმალურად უნდა ვიხელმძღვანელოდ არსებული
მდგომარეობის გათვალისწინებით. შენობის გადახურვა და კედლები უნდა
განთავისუფლდეს მცენარეული საფარისაგან. დაზიანებული და ნაკლული
ადგილები უნდა აღსდგეს ანალოგიური მასალით. ინტერიერის აღდგენა უნდა
მოხდეს მისი შემდგომი ადაპტაციის მოთხოვნების გათვალისწინებით. თუ აქ
განთავსდება საგამოფენო სივრცე, მაშინ საჭირო იქნება მოეწყოს იატაკი,
თუმცა მოსაფიქრებელი იქნება შუშის კონსტრუქციების მოწყობის დიზაინი,
რათა ახალი იატაკის ქვეშ არსებული სივრცე აღქმის გარეშე არ დარჩეს." -
აღნიშნავს იგი.
მისი განცხადებით, მართალია გორი მდიდარია ისტორიული და არქიტექტურული
ძეგლებით, მაგრამ აბანო ერთადერთი ძეგლია, რომელიც საყოფაცხოვრებო -
ჰიგიენური დანიშნულებისაა და ბევრი რამის მთქმელია თავისი არსებობით,
ამიტომ გადაუდებლად საჭიროა მისი სრულყოფილი რესტავრირება რათა მან
დაიკავოს კუთვნილი ადგილი ქ. გორის ღირსშესანიშნაობათა რიგში.
აბანოს წარმოშობის შესახებ
,,ერეკლეს აბანო" სპარსული აბანოს სტილის ნაგებობაა. მისი
ინფორმაციით, მსგავსი მრავლად შემოგვრჩა საქართველოში. ასეთებია -
ქვემო ჭალის ამილახვრების აბანო, დმანისი, ახალციხე, თელავი, გემი,
ალავერდი, ხერთვისი და თბილისი.
გორის ისტორიის მკვლევარი პროფ. ე. მამისთვალიშვილი თვლის, რომ ეს
აბანო 1802-1803 წ.წ. აშენდა, არგუმენტად მოჰყავს 1802 წლის გეგმაზე
აბანოს არარსებობა.
პაატა ბასიშვილის აზრით, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ნაგებობა აქ არ იყო,
სავარაუდოდ მას ფუნქცია ჰქონდა დაკარგული და ამის გამო ვერ მოხვდა
გეგმაზე, რომელიც უშუალოდ ძველ გორს მოიცავს ციხის გარშემო არსებულს,
ხოლო „ერეკლეს აბანო“ საკმაოდ შორს არის აქედან.
,,გაუგებარია, სახელი „ერეკლეს აბანო“ მართლა ამგების სახელს
უკავშირდება, თუ პირობითად ეწოდა ასე. ჩვენის აზრით, აბანო გაცილებით
ძველია ერეკლეს მეფობის ხანაზე, ვინაიდან მსგავსი სტილის აბანოების
მშენებლობის ბუმი უკავშირდება როსტომ მეფის გამეფების პერიოდს
(1632-1658 წ.წ.). ამ პერიოდში ქართლში მშვიდობამ დაისადგურა." -
აღნიშნავს იგი.
მაშინდელი აბანოები არქიტექტურითა და ფუნქციურად აღმოსავლური იყო.
ისინი ნახევრად მიწაში განლაგებული, დაბალი პროპორციების შენობებია,
რაც ხელს უწყობდა წყლის თვითდინებით
შესვლას, ტემპერატურის სტაბილურობას. წყალი კერამიკული მილების
საშუალებით მიჰყავდათ ადგილამდე. გვიანანტიკური აბანოებისაგან
განსხვავებით, სადაც იატაკთან ერთადკედლებიც თბებოდა, ამ აბანოებში
მარტო საბანაო ოთახის იატაკს ათბობდნენ.
აბანო ძირითადად ორი ოთახისაგან შედგებოდა: საბანაო და გასახდელი.
გასახდელში იყო ნიშები, ხის საწოლები, სკამები, მაგიდა სარკით და
სხვ.
,,გორის „ერეკლეს აბანო“ 17 ს-ის ქალაქიდან საკმაოდ მოშორებულია და
არანაირად არ ჯდება ქალაქის ინფრასტრუქტურაში. სავარაუდოდ, აქ იყო
სამხედრო ბანაკი (სპარსელების) და ჯარისკაცების საჭიროებისათვის
ააშენეს ეს აბანო. ეს პრქტიკა სხვაგანაც არის გამოყენებული და ამის
ვარაუდის საფუძველს ეს მომენტი გვაძლევს. " - აღნიშნავს
ხელოვნებათმცოდნე პაატა ბასიშვილი.
სტატიის გამოყენების პირობები