სხვადასხვა
,,ჩასკდი.. შებერტყილი..ებეე" - პოპულარული ქართლური გამონათქვამები
,,კუთხური მეტყველების თავისებურებათა
ერთობლიობას დიალექტი ანუ კილო ეწოდება." - წერია არნოლდ ჩიქობავას
,,ენათმეცნიერების შესავალში"
მაგალითად, ქართული ენის კილოებია: ქართლური (მესხურ-ჯავახურითურთ),
ქიზიყური, კახური, იმერული, აჭარული, გურული, რაჭული, ხევსურული,
თუშური, ფშაური, მოხეური, მთიულური..., ინგილოური (აზერბაიჯანში,
ზაქათლის მხარეს), ფერეიდნული (სპარსეთში, ისფაჰანის მხარეს)...
ენათმეცნიერის, ქართველოლოგის მერი მესხიშვილის მიერ გამოცემულ წიგნში
,,ქართლური ლექსიკონი" ისეთი გამონათქვამები გვხვდება, რომლებიც
დღესაც პოპულარულია.
მასალები, ძირითადად, შეგროვებულია კავთისხევში, წინარეხში, გრაკალში
და სხვა ძველ სოფლებში.
ჩასკდი! -
მსუბუქი წყევლა ხუმრობით
მისამარა -
მსუბუქი მუქარა - ,,ეგ პური მისამარას, როგორც დააპნიე, ისე აკრიფე,
თორე ვაი შენი ბრალი" (გრაკალი)
შებერტყილი -
მარჯვე, მოხერხებული (კავთისხევი)
ჯუჯულა -
კაცი, ვინც ქალის საქმეში ერევა
გაბაზრებული -
ბაზარში მოსიარულე, მოხეტიალე, უწესო
ბობი -
საქონლის ფეხის სატკივარი (კავთისხევი)
გაბერტყილა! -
გასულა, წასულა
ვირგლა -
ზამთრის მსხალი
ზმუკუტუნი -
წყევლაა, ეუბნებიან ბავშვს, რომელიც გაბმით ტირის (მეჯვრისხევი)
კაირამას! -
კარგია, მადლობა ღმერთს
უთუთქებს -
გაარტყამს, გადაჰკარვს
ლატლატა -
წყალწყალა
მაშინისთვინ -
იმ დროისთვის ,,ე კაი დღეები მოდის და მაშინისთვინ შეიკერე ეგ კაბაი"
(იგოეთი)
ტარამანა -
მეტიჩარა
ტარაღანა -
უსაქმური ,,რა ტარაღანასავით დადიხარ" (იგოეთი)
ქიცი და
ქიცმაცური - ყველაფერი (კავთისხევი)
ღურღუტი -
გაუვალი, დაბურული, ,,რა ღურღუტში დადიხარ" (კავთისხევი)
ციმციმ -
სწრაფად, მალე მაგალითად, ,,ციმციმ ამაარბენინა წამალი" (გრაკალი)
თავტრედი -
ლამაზი, მოხდენილი (ქვემო ჭალა)
სათავითაო -
ყველაზე კარგი, საუკეთესო
საია - სუსტი
არაყი (კავთისხევი)
საავკარგოდ - სასიკეთოდ (რუისი)
აბლადუნებს -
მოუხერხებლად ამოძრავებს ხელებს
აბუეტი -
მიუხვედრელი, გაუგებარი
აბუქა - ვინც
ფლანგავს ანიავებს ქონებას
აგრალე -
მიმანიშნებელი მიმართვა, ,,აგრალე ბატები" - აგერ ბატები.
აზირ - ჯობს.
მაგალითად, ,,აზირ შენ წახვიდე წყალზედა, ახალი კალოშები გაცვია"
(ყველგან)
ებეე
- გაოცების გამომხატველი შორისდებული
იხ. დამატებით მერი მესხიშვილის ქართლური ლექსიკონი
სტატიის გამოყენების პირობები