შპს ,,იბოლიას" წარმომადგენლებმა სტალინის ძეგლი გორის მერიის
,,კეთილმოწყობის სააგენტოს" გადასცა. ბრინჯაოს მონუმენტი სოფელ
ბერბუკში, გორის მერიის დაფუძნებულ სააგენტოს შენობის სიახლოვეს
გადაიტანეს.
სტალინის ძეგლი 2010 წლიდან პარლამენტარ იოსებ მაკრახიძის კომპანიის
ტერიტორიაზე ინახებოდა.
qartli.ge-მ მისი პოვნა შეძლო, მიუხედავად იმისა, რომ ბრეზენტში
გახვეული ძეგლი საგულდაგულოდ იყო დამალული. სტალინის ძეგლი გორის
ცენტრიდან 2010 წელს აიღეს, ის შპს ,,იბოლიას" ტერიტორიაზე, კარალეთის
სიახლოვეს წაიღეს და დააგდეს. წლების განმავლობაში ძეგლის
ადგილსამყოფელს არ ამხელდნენ.
2020 წელს მონუმენტი კარალეთიდან ბერბუკში გადაიტანეს.
ძეგლი სტალინის სიცოცხლეში, 1952 წ. გაიხსნა. მოქანდაკეა შოთა
მიქატაძე, არქიტექტორები — ზაქარია და არჩილ ქურდიანები. ბრინჯაოს
ექვსმეტრიანი ქანდაკება იდგა გრანიტის ცხრამეტრიან სამიარუსიან
კვარცხლბეკზე, რომელიც ამავე დროს ტრიბუნის ფუნქციასაც ასრულებდა.
სტალინი მთელი ტანით არის წარმოდგენილი. აცვია სამხედრო
ტანსაცმელი.
ძეგლი გადაურჩა სტალინის მემკვიდრის, ნიკიტა ხრუშჩოვის მიერ
„პიროვნების კულტის“ დაგმობის შემდეგ დაწყებულ კამპანიას „დიდი
ბელადის“ გამოსახულებათა წინააღმდეგ, რომლის დროსაც მოხსნეს
ანალოგიური მონუმენტი თბილისში.
1980-90-იანი წლების მიჯნაზე, ქართული ეროვნული მოძრაობის პერიოდში,
განზრახული იყო გორში მდგარი ძეგლის განადგურებაც, მაგრამ გორის
მოსახლეობის მოთხოვნით მონუმენტი შენარჩუნდა. ამ დროიდან გორის
ცენტრში სტალინის ძეგლის არსებობის მიზანშეწონილობაზე კამათი არ
შემწყდარა. საზოგადოებრივი აზრი ორადაა გაყოფილი: ბევრისთვის ძეგლი
ტოტალიტარიზმისა და საბჭოთა ოკუპაციის სიმბოლოა და მისი არსებობა ამ
სახით გაუმართლებელია; სხვები ძეგლის შენარჩუნებასდმი თავიანთ
მხარდაჭერას ტურისტული ინტერესით ხსნიან; ზოგიერთი კი მონუმენტს
„ისტორიის ნაწილად“ მიიჩნევს და „ყველაზე ცნობილი ქართველის“ ძეგლის
დემონტაჟის მოწინააღმდეგედ რჩება.
დემონტაჟი 2010 წლის 25 ივნისს დილის 01 საათზე დაიწყო. აზერბაიჯანული
კომპანია „აკორდის“ თანამშრომლებს ძეგლის ასაღებად დაახლოებით სამი
საათი დასჭირდათ. ფაქტი გორის მოსახლეობამ დილის საინფორმაციო
გამოშვებებიდან შეიტყო. რამდენიმე ათეული ადამიანი ძეგლთან შეიკრიბა.
საკრებულოს თავმჯდომარემ, ზვიად ხმალაძემ განაცხადა, რომ ძეგლის
გადატანის საკითხი 2010 წლის 16 ივნისის სხდომაზე
გადაწყვეტილა, ანუ
მთელი 10 დღით ადრე. იმ პერიოდში გაზეთ ,,ქართლის ხმას" ჟურნალისტებმა
დაადგინეს ის ფაქტი, თუ როგორ გამოიყენეს მოსახლეობის კოლექტიური
წერილი (სანიაღვრე არხის მოწყობის თაობაზე) სტალინის ძეგლის
საწინააღმდეგოდ.
2008 წ. აგვისტოში რუსეთ-საქართველოს ომის დროს გორის ოკუპაციამ და
მსოფლიო მედიის გაძლიერებულმა ყურადღებამ ქალაქისა და მისი
სიმბოლიკისადმი სტალინის ძეგლის საკითხი კვლავ გამოაცოცხლა. 2008 წ.
ოქტომბერში საქართველოს მთავრობის წევრებმა განაცხადეს, რომ სტალინის
ძეგლი გადატანილი იქნება საქართველოს ოკუპაციის მუზეუმის ფილიალში,
რომელიც გორში სტალინის სახლ-მუზეუმის რეორგანიზაციის შედეგად
შეიქმნება. სტალინის სახლ-მუზეუმის ცენტრში კვარცხლბეკიც კი ააშანეს,
თუმცა მასობრივი პროტესტის ფონზე, ქალაქის ცენტრში მდებარე მუზეუმის
ეზოშიც მერია დადგმაზე თავს იკავებს.
სტატიის გამოყენების პირობები