ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ საქმეზე "საქართველო
რუსეთის ფედერაციის წინააღმდეგ" სარჩელი ძირითადად დააკმაყოფილა.
სასამართლომ წარდგენილი 8 მუხლიდან რუსეთის დარღვევა 6 მუხლში
დაადგინა, მათ შორის სიცოცხლის უფლების, წამებისა და არაადამიანური
მოპყრობის აკრძალვის, პირადი ან ოჯახური ცხოვრების თავისუფლების
პატივისცემისა და საკუთრების უფლების, გადაადგილების თავისუფლებისა და
თავისუფლებისა და უსაფრთხოების უფლებების ნაწილში.
ტაბულა
აქვეყნებს გადაწყვეტილების ტექსტს ქართულ ენაზე. 8-12
აგვისტოს შუალედში, როდესაც აქტიური საბრძოლო მოქმედებები
მიმდინარეობდა, სასამართლომ არ დაადგინა რუსეთის იურისდიქცია. 11 ხმით
6-ის წინააღმდეგ სასამართლომ მიიჩნია, რომ 8-12 აგვისტოს პერიოდში
რუსეთს არ ჰქონდა ეფექტური კონტროლი და, შესაბამისად, არ არსებობდა
მისი იურისდიქცია კონვენციის მიზნებისთვის და მას ამ პერიოდისთვის
საერთაშორისო პასუხისმგებლობა არ დაეკისრა.
რა დარღვევა დაუდგინა რუსეთს
სასამართლომ?
სასამართლომ 16 ხმით 1-ის წინააღმდეგ დაადგინა, რომ ცეცხლის შეწყვეტის
შეთანხმების შემდეგ, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ოლქისა და ასევე რუსეთის
მიერ ოკუპირებულ სხვა ტერიტორიებზე არსებობდა რუსეთის სახელმწიფოს
იურისდიქცია კონვენციის გაგებით და, შესაბამისად, რუსეთს ეკისრება
საერთაშორისო სამართლებრივი პასუხისმგებლობა.
16 ხმით 1-ის წინააღმდეგ სასამართლომ დაადგინა, რომ არსებობდა რუსეთის
და მის კონტროლს ქვეშ მყოფი ძალების მხრიდან ადმინისტრაციული
პრაქტიკა, რომელიც ეწინააღმდეგებოდა ევროპული კონვენციის მე-2 მუხლს
(სიცოცხლის უფლება), მე-3 მუხლს (წამებისა და არაადამიანური ან
დამამცირებელი მოპყრობისა და სასჯელის აკრძალვა), მე-8 მუხლს (პირადი
და ოჯახური ცხოვრების პატივისცემის უფლება) და პირველი დამატებითი
ოქმის პირველ მუხლს - საკუთრების უფლება.
დიდმა პალატამ ერთხმად დაადგინა, რომ საქართველოს მოქალაქე სამოქალაქო
პირები, რომლებიც ცხინვალის რეგიონის ძალებმა ცხინვალში დაახლოებით 10
და 27 აგვისტოს შორის დააკავეს, ექცეოდნენ რუსეთის ფედერაციის
იურისდიქციის ქვეშ, კონვენციის პირველი მუხლის მიზნებისთვის.
სასამართლომ ერთხმად დაადგინა, რომ არსებობდა ადმინისტრაციული
პრაქტიკა კონვენციის მე-3 მუხლის (წამების აკრძალვა) საწინააღმდეგოდ,
160 ქართველი სამოქალაქო პირის დაკავების პირობებთან მიმართებით. მათ
მიმართ განხორციელდა დამამცირებელი მოქმედებები, რომლებმაც გამოიწვია
მათი ტანჯვა და, შესაბამისად, სასამართლომ ეს ქმედებები მიიჩნია
არაადამიანურ და დამამცირებელ მოპყრობად.
სასამართლომ ერთხმად დაადგინა, რომ 2008 წლის აგვისტოში საქართველოს
მოქალაქე სამოქალაქო პირების თვითნებური დაკავებით შეიქმნა კონვენციის
მე-5 მუხლის (თავისუფლებისა და უსაფრთხოების უფლება) საწინააღმდეგო
ადმინისტრაციულ პრაქტიკა.
სასამართლომ ასევე ერთხმად დაადგინა, რომ ცხინვალში 2008 წლის 8-17
აგვისტოს შუალედში ცხინვალის რეგიონის დაჯგუფებების მიერ ქართველი
სამხედრო ტყვეების დაკავება ექცევა რუსეთის ფედერაციის იურისდიქციის
ქვეშ კონვენციის მიზნებისთვის.
16 ხმით 1-ის წინააღმდეგ სასამართლომ დაადგინა, რომ ქართველი სამხედრო
ტყვეების მიმართ განხორციელდა წამება და ისინი იყვნენ წამების
მსხვერპლნი. შესაბამისად, რუსეთი ქმნიდა ადმინისტრაციულ პრაქტიკას
კონვენციის მე-3 მუხლის (წამების აკრძალვა) საწინააღმდეგოდ.
16 ხმით 1-ის წინააღმდეგ სასამართლომ დაადგინა, რომ საქართველოს
მოქალაქეები, რომლებსაც ხელი შეუშალეს, დაბრუნებულიყვნენ ცხინვალის
რეგიონსა და აფხაზეთში, მოექცნენ რუსეთის ფედერაციის იურისდიქციის
ქვეშ.
16 ხმით 1-ის წინააღმდეგ სასამართლომ დაადგინა, რომ რუსეთის
ფედერაციამ შექმნა ადმინისტრაციული პრაქტიკა კონვენციის მე-4
დამატებითი ოქმის მე-2 მუხლის (გადაადგილების თავისუფლება)
საწინააღმდეგოდ, რომლის საფუძველზეც საქართველოს მოქალაქეებს აღარ
შეეძლოთ საკუთარ სახლებში დაბრუნება.
საქართველო რუსეთს ადანაშაულებდა კონვენციის მე-2 (სიცოცხლის უფლება),
მე-3 (წამებისა და არაადამიანური ან დამამცირებელი მოპყრობის
აკრძალვა), მე-5 (თავისუფლებისა და უსაფრთხოების უფლება), მე-8
(პირადი ან ოჯახური ცხოვრების პატივისცემის უფლება) და მე-13
(ეფექტური სამართლებრივი დაცვის საშუალების უფლება) მუხლების
დარღვევაში, ასევე ევროპული კონვენციის პირველი დამატებითი ოქმის
პირველი (საკუთრების დაცვის) და მე-2 (განათლების უფლების) და მეოთხე
დამატებითი ოქმის მე-2 მუხლის (გადაადგილების თავისუფლების) მუხლების
დარღვევაში.
სტატიის გამოყენების პირობები