28 აგვისტოს მარიამობაა.ეთნოგრაფიულ ყოფაში დასტურდება მარიამობისადმი მიძღვნილი სასოფლო და სატაძრო დღეობებიც.

გორის ეთნოგრაფიული მუზეუმის მეცნიერ-თანამშრომლის თამილა კოშორიძის ცნობით, 28 აგვისტოს ხალხი იკრიბებოდა რკონში, კასპის სოფელ მეტეხში, ქარელის სოფელ საღოლაშენში.

ეთნოგრაფის ცნობით, აქედან განსაკუთრებული მასშტაბურობით მარიამობა აღინიშნებოდა რკონში.

თეძმის ხეობაში რკონის ღვთისმშობელი ყველაზე ძლიერი სალოცავია და აქ სალოცავად ხეობის გარდა სხვადასხვა სოფლებიდანაც მიდიოდნენ.

„ჩარდახიანი ურმებით, დგებოდნენ ღამის თევით, მოჰყავთ საკლავები: ცხვარი, კურატი და ქათმები. მოაქვთ შესაწირავი ქადა-ნაზუქები, სანთლები და სხვ. იციან სარტყლის შემორტყმა. მოჰყავთ სულით ავადმყოფებიც. დგებიან ღამისთევით და შესთხოვენ ღვთისმშობელს ავადმყოფის განკურნებას“ - წერს თამილა კოშორიძე ეთნოგრაფიულ მასალებზე დაყრდნობით.

გასული საუკუნის შუახანებში თეძმის ხეობას მეცნიერი სერგი მაკალათია სტუმრობდა. ჯერ კიდევ თითქმის საუკუნის წინ მან აღწერა, თუ რა ხდებოდა მარიამობას რკონში:

,,მონასტრის მახლობლად, ტყეში დგას დიდი ცაცხვი, რომელსაც ტანი და ტოტები შეტრუსული აქვს დანთებული სანთლებისაგან.

,,ცაცხვის ძირში მიყუდებულია ფილაქვა, რომელიც ვიღაც მალაციძეს სოფ. ქონდარაანთიდან (თეძმის ხეობა) მოუტანია. მალაციძე ავად გამხდარა და ეს ქვა შეუწირავს რკონის ღვთისმშობლისათვის. ქვაზე უხეშად გამოსახულია ტოტებგაშლილი ხე. მარჯვნივ გამოსახულია ქალის ფიგურა, რომელსაც ხელში უჭირავს ქოლგა და აწერია: "დედა ღვთისმშობელი". მარცხნივ აწერია "ცაცხვის წმინდა გიორგის ხე".’’

,,ამ ქვახატს გარშემო აწერია: "ჩრდილოვეთითგან რაც წყალი დაიღება, აქეთა სამხრეთით ორჯოს ქედიდგან ამოსავლეთით სამაჭალოს წყლამდისინ თავისა რკონისა ღვთისმშობლისაა, ისაკა მალაციძე".

რკონის ღვთისმშობელში მიმავალი მლოცავები, როდესაც ამ ცაცხვთან გაივლიდნენ, დადგებოდნენ, სანთლებს დაუნთებდნენ და დაილოცებოდნენ, ვისაც შეთქმული ჰქონდა, მას აქ მოჰყავდა ბავშვები, ალოცებდნენ და პირველად შეკრეჭილ ბავშვის თმასაც აქვე სტოვებდნენ.

რკონის ამ დიდ ცაცხვს უწოდებდნენ ჯავახიანთ ცაცხვს. ეს ცაცხვი იყო მათ სამფლობელოში, ამ ცაცხვზე ყოფილა დასვენებული მათი ხატიც, ცაცხვი გაზრდილა და ეს ხატი შიგ დაუტანებია. ამბობენ, რომ რამდენი მამაკაცი ჯავახიშვილი მოკვდებოდა, ამ ხეს იმდენი ტოტი ჩამოტყდებოდა, დაბადების შემთხვევაში კი - ცაცხვს ახალი ტოტი გამოებმოდაო.