ეს პროცესი აღარ განიხილება როგორც მხოლოდ სანახაობრივი ელემენტი; მასზე საუბრობენ როგორც ფაქტორზე, რომელიც პირდაპირ ზემოქმედებს ჰაერის ხარისხზე, ბიომრავალფეროვნებასა და ქალაქის მაცხოვრებელთა ყოველდღიურობაზე.

პიროტექნიკის აფეთქებისას ატმოსფეროში გამოიყოფა მყარი ნაწილაკები (PM2.5), ლითონები და სხვადასხვა აირადი ნივთიერებები. გერმანიის გარემოს დაცვის ფედერალური სააგენტოს (UBA) მონაცემებით, მხოლოდ ახალი წლის ღამეს ქვეყნის მასშტაბით ჰაერში დაახლოებით 2,050 ტონა მყარი ნაწილაკი გამოიფრქვევა.

მსგავსი დინამიკა ფიქსირდება სხვა ქვეყნებშიც: ინდოეთის ცენტრალური დაბინძურების კონტროლის საბჭოს ანგარიშების თანახმად, დივალის ფესტივალის პერიოდში, ნიუ-დელიში ჰაერის დაბინძურების მაჩვენებელი ხშირად აჭარბებს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ დადგენილ ზღვარს.

ამასთანავე, აშშ-ის გარემოს დაცვის სააგენტოს (EPA) მონიტორინგის სისტემებზე დაყრდნობით, დამოუკიდებლობის დღის აღნიშვნისას, დაბინძურების დონე ქვეყნის მასშტაბით საშუალოდ 42%-ით იზრდება.

სხვადასხვა ეკოლოგიური კვლევა, მათ შორის ჟურნალ "Environmental Science & Technology"-ში გამოქვეყნებული ნაშრომები აჩვენებს, რომ ფეიერვერკების კვამლში არსებული ლითონები, როგორიცაა სტრონციუმი და ბარიუმი, ჰაერში რჩება რამდენიმე საათიდან რამდენიმე დღემდეც კი, რაც დამოკიდებულია მეტეოროლოგიურ პირობებზე.

ვიზუალური ეფექტის პარალელურად, ფეიერვერკი წარმოადგენს უეცარ და ინტენსიურ სტრეს-ფაქტორს ფრინველებისთვის. ნიდერლანდების სამეფო მეტეოროლოგიური ინსტიტუტისა (KNMI) და ამსტერდამის უნივერსიტეტის ერთობლივი რადარული კვლევების მიხედვით, პიროტექნიკის გამოყენების მომენტში ათასობით ფრინველი ერთდროულად ტოვებს საბინადრო ადგილს და ადის 500 მეტრზე მეტ სიმაღლეზე.

ეს მასობრივი აფრენა ღამის საათებში ზრდის შენობებსა და ელექტროგადამცემ ხაზებთან შეჯახების რისკს. გარდა ამისა, ზამთრის პერიოდში, როდესაც ფრინველებისთვის საკვები რესურსი მწირია, მსგავსი დეზორიენტაცია და ენერგიის დანაკარგი ხშირად ფატალური აღმოჩნდება ხოლმე.

იტალიის ცხოველთა დაცვის საერთაშორისო ორგანიზაციის ცნობით, ქალაქ რომში დაფიქსირებულია შემთხვევები, როდესაც საახალწლო ღამის შემდეგ ქუჩებში ასეულობით დაღუპული ფრინველი აღმოაჩინეს, რაც ვეტერინარული ექსპერტიზის დასკვნებით სწორედ შოკურ რეაქციასა და შეჯახებებს დაუკავშირდა.

ფეიერვერკის გავლენა არ შემოიფარგლება მხოლოდ ფრინველებით; ურბანულ პარკებსა და ქალაქთან ახლოს მდებარე ტყეებში მცხოვრები ძუძუმწოვრები, ამფიბიები და მწერები ასევე რეაგირებენ სინათლისა და ხმაურის კომბინაციაზე. ბიოლოგების დაკვირვებით, გარეული ცხოველები ხშირად ტოვებენ თავშესაფრებს და გადადიან საავტომობილო გზებზე, რაც ზრდის საგზაო შემთხვევების ალბათობას.

განსაკუთრებულ ჯგუფს წარმოადგენენ შინაური და უსახლკარო ცხოველები. ამერიკის ვეტერინარული სამედიცინო ასოციაციის (AVMA) მონაცემებით, ძაღლების სმენის დიაპაზონი გაცილებით ფართოა, ვიდრე ადამიანის, რაც მათ ხმაურის მიმართ უფრო მგრძნობიარეს ხდის.

ბრიტანეთის ვეტერინარული ასოციაციის (BVA) სტატისტიკის მიხედვით, ძაღლების თითქმის ნახევარი ავლენს შიშის ნიშნებს ფეიერვერკისას, რაც გამოიხატება კანკალით, დამალვის მცდელობითა და კვების რაციონის დარღვევით.

გორის ურბანულ გარემოში მცხოვრები უსახლკარო ცხოველებისთვის ზამთრის პერიოდი ფიზიოლოგიური გადარჩენის კრიტიკული ფაზაა. ამ დროს მათი მთავარი გამოწვევა მკვეთრად დაბალი ტემპერატურა და თავშესაფრის არარსებობაა, რაც ორგანიზმისგან ენერგიის მაქსიმალურ კონცენტრაციას მოითხოვს სხეულის სითბოს შესანარჩუნებლად.

როდესაც ამ ბუნებრივ სირთულეს ემატება ფეიერვერკებით გამოწვეული ძლიერი ხმაური, ცხოველის ორგანიზმში იწყება სტრესის მწვავე რეაქცია. ბიოლოგიური თვალსაზრისით, შიშის დროს გამოყოფილი ადრენალინი აიძულებს ცხოველს, დატოვოს შედარებით დაცული და თბილი ადგილი (მაგალითად, კორპუსებს შორის არსებული ბუნაგები ან დროებითი საფარები) და დაიწყოს ქაოტური მოძრაობა ღია სივრცეში.

ყინვის პირობებში ასეთი ინტენსიური ფიზიკური აქტივობა იწვევს სასიცოცხლო ენერგიის სწრაფ დეფიციტს, რაც თავშესაფრისა და საკვების სიმწირის ფონზე, მნიშვნელოვნად აქვეითებს ცხოველის თერმორეგულაციის უნარს და ზრდის ჰიპოთერმიის რისკს.

შესაბამისად, ურბანულ სივრცეში პიროტექნიკის გამოყენება ხდება დამატებითი ფაქტორი, რომელიც ზამთრის სეზონზე არსებულ ბუნებრივ საფრთხეებს ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურ დატვირთვას მატებს.

საერთაშორისო პრაქტიკა აჩვენებს, რომ მრავალმა ქვეყანამ დაიწყო პიროტექნიკის გამოყენების რეგულირება. მაგალითად, BBC-ის საინფორმაციო მიმოხილვების თანახმად, გერმანიისა და ნიდერლანდების მუნიციპალიტეტების ნაწილმა აკრძალა ფეიერვერკების გამოყენება ისტორიულ ცენტრებში, ხოლო ავსტრიის ზოგიერთ ქალაქში დაწესებულია ხმაურის დეციბელური ზედა ზღვარი.

Reuters-ის ცნობით, ჩინეთის 400-ზე მეტ ქალაქში ჰაერის ხარისხის გაუმჯობესების მიზნით პიროტექნიკაზე სრული ან ნაწილობრივი შეზღუდვა მოქმედებს. პარალელურად, ინერგება ალტერნატიული ღონისძიებები: სეულსა და სიდნეიში აქტიურად იყენებენ დრონ-შოუებს, ხოლო პარიზსა და ბარსელონაში ვიზუალური სანახაობისთვის ლაზერულ ინსტალაციებსა და შენობებზე სინათლის პროექციებს ანიჭებენ უპირატესობას.

თანამედროვე ურბანული დაგეგმარება სულ უფრო ხშირად ეყრდნობა ჰუმანურობის პრინციპს, რაც გულისხმობს ისეთი გარემოს შექმნას, სადაც დაცულია ბალანსი სადღესასწაულო ტრადიციასა და საზოგადოებრივ უსაფრთხოებას შორის. ეს მიდგომა ქალაქს განიხილავს როგორც ერთიან ეკოსისტემას, სადაც ხმაურისა და გარემოს დაბინძურების მართვა საერთო კეთილდღეობის ნაწილია. წარმოდგენილი ფაქტები და საერთაშორისო სტატისტიკა მიუთითებს, რომ ფეიერვერკების გავლენა კომპლექსურია და მოითხოვს ინფორმირებულ დისკუსიას იმის შესახებ, თუ როგორ შეიძლება შენარჩუნდეს სადღესასწაულო გარემო ეკოლოგიური და ბიოლოგიური ფაქტორების გათვალისწინებით.