ცხინვალი ითხოვს სოფელ ოქონის ხატს, რომელიც ფალავანდიშვილების საგვარეულო ეკლესიაში ინახებოდა. ეს საკითხი ჟენევის დისკუსიის მოლაპარაკებების დროს წამოაყენეს. ამის შესახებ ინფორმაცია დე-ფაქტო სამხრეთ ოსეთის ადმინისტრაციის ოფიციალურ საიტზე გავრცელდა. სააგენტოს ცნობით, კულტურული-მემკვიდრეობის ძეგლი უნდა დაბრუნდეს იმ ადგილზე, საიდანაც 1992 წელს დაიკარგა.

ქართულ-ოსური კონფლიქტის დროს ცხინვალის მუზეუმიდან დაკარგული ხატი 2001 წელს ჟენევაში კრისტის აუქციონზე აღმოაჩინეს, სადაც სპეციალურმა კომისიამ მისი საწყისი ფასი 2 მილიონი აშშ დოლარით განსაზღვრა.

ოქონის ტრიპტიქონი საქართველოში 2004 წელს დააბრუნეს და ის თბილისის სახელმწიფო მუზეუმის საგანძურს გადასცეს


,,საქართველოში ოქონის რამდენიმე ხატი არსებობს“ - გვეუბნება გორის უნივერსიტეტის პროფესორი თამილა გოგოლაძე, რომელმაც ოქონის ხატის შესახებ სპეციალური ნაშრომი ,,ოქონა“ დაწერა. ის ქართულ-ოსური კონფლიქტის დაწყებამდე ცხინვალის პედაგოგიური ინსტიტუტის თანამშრომელი იყო და ცხინვალის მუზეუმში დაცული ხატის შესახებ ინფორმაციაც გააჩნია:

,,ხატი, რომელიც ცხინვალის მუზეუმში ინახებოდა, 1925 წელს სოფელ ოქონას ეკლესიის სასულიერო მოძღვარმა მიიტანა ცხინვალის მუზეუმში. მუზეუმის დირექტორი მაშინ იყო მიხეილ ცოტნიაშვილი. მიხეილ ცოტნიაშვილი შემდეგ ჩვენი - ცხინვალის ინსტიტუტის დეკანი იყო. ეს ხატი მუზეუმში მიიტანა სწორედ ოქონის ეკლესიის მღვდელმა.“ - აცხადებს თამილა გოგოლაძე.

გორის უნივერსიტეტის პროფესორი იოსებ ალიმბარაშვილი ამბობს, რომ სოფელ ოქონას ეკლესია წარმოადგენდა ფალავანდიშვილების საგვარეულო ეკლესიას:

,,ეს ეკლესია ეკუთვნოდა თავად ფალავანდიშვილებს. ამ ეკლესიის ეზოში არიან დასაფლავებული ფალავანდიშვილები. სწორედ, ამ ეკლესიიდან მიიტანეს ცხინვალის მუზეუმში ხატი, რომელიც წარმოადგენდა ფალავანდიშვილების საწინამძღვრო ხატს.“ - აცხადებს იოსებ ალიმბარაშვილი, რომელმაც ასევე გამოსცა სპეციალური ნაშრომი ოქონის ხატის შესახებ.

ორივე მკვლევარი ამბობს, რომ ცხინვალის მუზეუმში ქართული ეკლესიიდან გადაბრძანებული ხატი იმ პერიოდის მოვლენების (გასაბჭოების) გამო მოხდა, რადგან ბოლშევიკები ეკლესია-მონასტრებს ანგრევდნენ.

საქართველოს საგვარეულოთა სამეცნიერო-საკონსულტაციო ინსტიტუტის, ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორის, პროფესორ მაია ზურაშვილის ცნობით,  ფალავანდიშვილებს სოფელი ოქონა და ოქონას მონასტერი სისხლის ფასად ამირან გაბელიძემ მისცა, რადგან ამირან გაბელიძეს მოუკლავს სიაუშ ფალავანდიშვილი. ეს მოხდა 1408 წელს, მეფე ალექსანდრეს სამართლის მიხედვით.


სოფელ ოქონას გარდა, ოქონის ხატები არსებობდა გორის ეკლესიაში და მცხეთის სამთავროს მონასტერში. მკვლევარი თამარ გოგოლაძე ამბობს, რომ გორის ოქონის ეკლესია 1920 წლის მიწისძვრის დროს დაინგრა და იქ დაცული ძვირფასი ნაწილები სერგი მაკალათიამ გორის ეთნოგრაფიულ მუზეუმში გადაიტანა.


რაც შეეხება სამთავროს მონასტრის ხატს, ისტორიკოსი სოსო ალიმბარაშვილი ამბობს, რომ იგი ქართველ მეფეთა საწინამძღვრო ხატს წარმოადგენს. მისი განმარტებით, ექვთიმე თაყაიშვილი, სწორედ, მას მიიჩნევდა ბიზანტიელი დედოფლის (ბაგრატ მეოთხე მეფის მეუღლის) მზითვს.

,,თუმცა, საბოლოოდ, მაინც არ არის დადგენილი, თუ რომელი ხატი წარმოადგენდა რეალურად იმ ხატს, რომელიც საბერძნეთიდან დედოფალმა ელენემ მზითვად ჩამოიტანა“ - აცხადებს იოსებ ალიმბარაშვილი.


სამხრეთი ოსეთის ეროვნული მუზეუმის დირექტორი მერაბ ზოსეევი ოქონის ტრიპტიქონის ისტორიას ასე აღწერს:

,,ლეგენდის მიხედვით, ეს ხატი მეთორმეტე საუკუნეში ბიზანტიის იმპერატორმა ალექსიმ ალანიის მეფის ვაჟს, როსმიკს ძღვნად მიართვა. 1924 წელს ხატი შემთხვევით აღმოაჩინეს სამხრეთ ოსეთში, ზნაურის რაიონის სოფელ ოქონას პატარა ეკლესიაში. იმ პერიოდში კავკასიაში უკვე დამყარებული იყო საბჭოთა მმართველობა და მალე, მოსკოვის ხელისუფლების გადაწყვეტილებით, ხატი ეკლესიიდან გამოიტანეს და სამხრეთი ოსეთის მუზეუმს გადასცეს, სადაც 90-იან წლებამდე (ომის დაწყებამდე) ინახებოდა.’


"ოქონის ხატი" თავის წარმოშობის სათავეს ბიზანტიის ქალაქ იკონიიდან იღებს, სწორედ ამიტომ ეწოდა ეს სახელი. ჰერაკლეს იმპერატორობის დროს, არაბთა დაპყრობებით შეშფოთებულმა ხატის მცველებმა, სიწმინდე ჯერ კონსტანტინოპოლში გადააბრძანეს, XI საუკუნიდან ხატი, როგორც ელენე დედოფლის მზითვი საქართველოში ჩამოაბრძანეს. ხატში 80-მდე წმინდანის ნაწილებია შენახული.