Статьятæ
"Æскъола куы фæдæн, раст йеуæд уыдис демократийы
,,Цы куы зæгъай, чи йæхи барæй ацыд, чи…
Земфирæ, Зинæ æмæ Изо уыцы рæстæджы райгуырдысты, кæд Бордзомæй
Гудзаргоммæ
Сæрды ам уæ бон нæ æсуыдзæн равзарат чи бынæттон
Турманты Валийайы хæдзар Суканатубаны хъæуы къуымтæй сæ рæсугъддæр
Къæлиндар
ახალი ამბები
მემორიალური საფლავის ქვები შიდა ქართლში
დღეს ,,კორკოტობაა" და ოჯახები
მიცვალებულებს იხსენიებენ. შიდა ქართლის ტერიტორიაზე მდებარე
სასაფლაოებზე შეხვდებით ქვებს, რომლებიც ადამიანურ ტრაგედიებს
გვამცნობენ.
ამის საილუსტრაციოდ, რამდენიმე მაგალითს მოვიყვანთ.
მაია ქერდიყოშვილი 15-წლის იყო, როდესაც გარდაიცვალა. მშობლებმა ქვის ოსტატებს სთხოვეს, რომ საფლავის ქვაზე, შვილის გამოსახულება საცეკვაო სამოსით ყოფილიყო.
სოფელ რენეში გვითხრეს, რომ გოგონას მშობლები ამჟამად უკვე გარდაცვლილები არიან, საქართველოში მხოლოდ მამიდა ცხოვრობს, თანაც რუსთავში. 1984 წელს, 15 წლის გოგოს გარდაცვალების მიზეზი, შემდგომ მშობლებისაც - ტუბერკულიოზი ყოფილა.
სოფელ ზადიანთკარში (კასპი) არის საფლავი, რომელზეც 18 წლის ბიჭის გამოსახულებას ასეთი წარწერა აქვს:
ქართულ ისტორიაგრაფიაში მე-19 საუკუნის ქვები უკვე ისტორიულ ძეგლებს წარმოადგენს. მაგალითად,მეოცე საუკუნის 50-იან წლებში, ეთნოგრაფმა სერგი მაკალათიამ ტანას ხეობაში უნიკალურ მასალებს მიაგნო.
კერძოდ, ქვემო წერეთში ყოფნისას სერგი მაკალათიამ აღმოაჩინა, რომ კლდის ქვებისგან საფლავებს ოსტატები მე-20 საუკუნის შუა ხანებშიც ამზადებდნენ:
,,ამ საფლავის ქვებზე გამოსახულებანი საინტერესო მასალებს იძლევიან ხალხური შემოქმედების შესასწავლად.აგეთვე, შრომა-საქმიანობის გასაცნობად. მაგალითად, მეცხვარე გამოსახულია კომბლით და მაკრატელით, გუთნის დედა - გუთნეულით. მევენახე - სასხლავი დანით და სხვ.
სერგი მაკალათია გვატყობინებს, რომ გსმოსახულებანში გარდაცვლილებს აცვიათ იმ დროისთვის დამახასიათებელი ტანსაცმელიც, რაც იძლევა ნათელ სურათს ხალხის ყოფა-ცხოვრების გასაცნობად.
ამის საილუსტრაციოდ, რამდენიმე მაგალითს მოვიყვანთ.
მაია ქერდიყოშვილი 15-წლის იყო, როდესაც გარდაიცვალა. მშობლებმა ქვის ოსტატებს სთხოვეს, რომ საფლავის ქვაზე, შვილის გამოსახულება საცეკვაო სამოსით ყოფილიყო.
სოფელ რენეში გვითხრეს, რომ გოგონას მშობლები ამჟამად უკვე გარდაცვლილები არიან, საქართველოში მხოლოდ მამიდა ცხოვრობს, თანაც რუსთავში. 1984 წელს, 15 წლის გოგოს გარდაცვალების მიზეზი, შემდგომ მშობლებისაც - ტუბერკულიოზი ყოფილა.
,,მშვიდობით დედავ, მშვიდობით
მამავ
მშვიდობით ჩემო დედავ
ტანჯულო,
როგორ მწყუროდა სიცოცხლე
ტკბილი.
რად გამიმეტე სიკვდილო
კრულო.
ჩემ და-ძმის გვერდით ვეღარ
გავივლი,
როგორც ლამაზი ოცნების ყვავილი"
მაია ქერდიყოშვილი, 1969-1984
მაია ქერდიყოშვილი, 1969-1984
სოფელ ზადიანთკარში (კასპი) არის საფლავი, რომელზეც 18 წლის ბიჭის გამოსახულებას ასეთი წარწერა აქვს:
,,მე მზე მიყვარდა, სიხარულით ფეთქავდა
გული.
მაგრამ სიკვდილმა ჩამიტეხა
სიცოცხლი ხიდი.
ამას გთხოვთ ხალხო, არ გამხადოთ ქორების
მსხვერპლი.
მე მოკლული ვარ ბედისა და განგების ხელით."
თემო ზადიშვილი (1961-1979)
თემო ზადიშვილი (1961-1979)
ქართულ ისტორიაგრაფიაში მე-19 საუკუნის ქვები უკვე ისტორიულ ძეგლებს წარმოადგენს. მაგალითად,მეოცე საუკუნის 50-იან წლებში, ეთნოგრაფმა სერგი მაკალათიამ ტანას ხეობაში უნიკალურ მასალებს მიაგნო.
კერძოდ, ქვემო წერეთში ყოფნისას სერგი მაკალათიამ აღმოაჩინა, რომ კლდის ქვებისგან საფლავებს ოსტატები მე-20 საუკუნის შუა ხანებშიც ამზადებდნენ:
,,ამ საფლავის ქვებზე გამოსახულებანი საინტერესო მასალებს იძლევიან ხალხური შემოქმედების შესასწავლად.აგეთვე, შრომა-საქმიანობის გასაცნობად. მაგალითად, მეცხვარე გამოსახულია კომბლით და მაკრატელით, გუთნის დედა - გუთნეულით. მევენახე - სასხლავი დანით და სხვ.
,,გუთნისდედა
ვარ განთქმული, ვხნავდი მთასა და ბარსაო.
ბელტი ბელტს გადადიოდა, არა
ვზოგავდი ჯანსაო.
მაგრამ ბედმა მიმუხთლთა, ხელი მომავლო
მხარსაო;
გამტყორცნა შავი მიწისკენ, ამომაფარა
ქვასაო,
სიკვდილი მუხანათია, მიმტყუნა ბედის
ჩარხმაო,
ცოლ-შვილი ობლად დავტოვე, არ
დამიჩაგროთ ხალხმაო.''
სერგი მაკალათია გვატყობინებს, რომ გსმოსახულებანში გარდაცვლილებს აცვიათ იმ დროისთვის დამახასიათებელი ტანსაცმელიც, რაც იძლევა ნათელ სურათს ხალხის ყოფა-ცხოვრების გასაცნობად.
Æндæр æмæ æндæр
Популярон ногдзинæдтæ
 |
Ацы фарсыл рапарахатгонд æрмæджытæ ирон æвзагмæ тæлмацгонд æрцыдысты Стыр Британийы æмæ Цæгат Ирландийы баиугонд паддзахады фæсарæйнаг хъуыддæгты минис¬трады финансон æххуысæй. Уыдоны мидис æнæхъæнæй авторы бæрндзинад у æмæ ницæй тыххæй нæй гæнæн æркаст цæуой куыд Стыр Британийы æмæ Цæгат Ирландийы баиугонд паддзахады фæсарæйнаг хъуыддæгты министрады æмæ, иумæйагæй, баиугонд паддзахады хицауады, позицийы равдыстдзинад. |
Materials published on this web-site are translated into Ossetian language with financial support of Foreign Commonwealth Office of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland. Their content is the sole responsibility of the author and can under no circumstances be regarded as reflecting the position of the Foreign Commonwealth Office of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland or more generally that of the United Kingdom Government. |
