საქართველოში თამარ მეფის სახელი უამრავ ციხეს, სოფელს, ღელეს, მთას, წყაროს, მინდორს და ა.შ. ტერიტორიას უკავშირდება.  ასეთი ადგილები შიდა ქართლშიც უამრავია.




კუდაროს მთა ჯავის რაიონში მდებარეობს. აქ მცხოვრებმა ოსებმა ამ მთას უწოდეს თამარ მეფის ცხენის სახელი - კუდარო. გადმოცემის მიხედვით, ამ მთაზე დაიღუპა თამარის ცხენი. კუდაროს ქედის სიახლოვეს მცხოვრებ ოსებს კუდარელ ოსებს უწოდებენ.


კუდაროს მთიდან ჯავის რაიონში ჩამოედინება წყარო, რომელსაც დედოფლის წყალს უწოდებენ. ეს სახლიც დაკავშირებულია თამართან.




თამარ მეფეს იმ ადგილზე ჩაუვლია, სადაც ამჯამად სოფელი ყინწვისი მდებარეობს. ის წყაროსთან შეჩერებულა. ადგილობრივებმა წყალი დაალევინეს - რა ყინულივით ცივი წყალიაო, უთქვამს თამარს. გადმოცემის მიხედვით, მას შემდეგ ამ ადგილს ,,ყინწვისი" უწოდეს.




მდინარე ტილიანა სათავეს კავკასიონიდან იღებს, გაივლის ამჟამად ოკუპირებულ სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიას და ქარელის რაიონში საქართველოს მთავარ მდინარეს უერთდება. ზაფხულობით ის საკმაოდ მცირე რაოდენობით მოდის და თითქმის არც ჩანს. გაზაფხულზე ამ მდინარემ ძლიერი ადიდება იცის. თამარ ერთხელ შეესწრება ადიდებულ მდინარეს. მდინარემ ბევრი მოსახლე დააზარალა, დაიღუპა საქონელიც. ,,უყურე, ამ ტილიან მდინარეს რამდენი შეძლებელიაო" - ასეთია ლეგენდა.




უფლისციხეში ერთ-ერთ გამოქვაბულს ამჟამად ყველა თამარ მეფის დარბაზს უწოდებს. თუმცა, არც ერთ ისტორიულ წყაროში არაა ნახსენები უფლისციხეში თამარის არსებობის შესახებ. როგორც ცნობილია, დავით აღმაშენებლის მიერ თბილისის გათავისუფლების შემდეგ, უფლისციხემ თავისი წინანდელი მნიშვნელობა დაკარგა.




მოღწეულია ლეგენდა გორის ციხის დაარსებაზე. ლეგენდის მიხედვით, თამარის დროს, გორის ბორცვი შეადგენდა კუნძულს მტკვრის, ლიახვისა და მეჯუდის წყლებს შორის. აქ იყო საშინელი მორევი, გარშემო მხარე უღრანი ტყეებით იყო შემოსილი. ჯერ ისევ გასათხოვარი თამარ მეფე მობრძანდა. ბინად ამოირჩია მთა გორისა.

მონადირეები მიიფანტ-მოიფანტნენ ტყეებში სანადიროდ და პაშტა ხნის შემდეგ დაბრუნდნენ დიდძალი ნანადირევით. მრავალი იყო მოკლული ღორი, ირემი, ხოხობი
და სხვა. მხოლოდ მონადირეებთან არ ჩანდა დედოფლის საყვარელი მიმინო. აათვალიერ-ჩაათვალიერეს და დაინახეს, რომ მიმინო იჯდა გორის ბორცვის კლდის გამოშვერილ ჭიუხზე.

თამარმა ბრძანა, ვინც მომიყვანს მიმინოს, ავუსრულებ, რასაც მთხოვსო. ტბა-მორევი კი, ღელავდა და ქშინავდა.

დედოფლის დავალების აღმსრულებელი არ ჩანდა. უცბად, გუნდიდან გამოვიდა ვიღაც მშვენიერი ჭაბუკი, ფიცხლავ დაუკრა თავი მეფე თამარს, დაეშვა გორისიდან და გადახტა მორევში. მძლავრი მკლავები და ფეხები შეათამაშა და მარდად გასცურა. მიუახლოვდა ბორცვის ნაპირს, მიმინო ხელთ იგდო და მღელვარებასვე თავი მისცა.

აგერ გმირულად მოდის, მოხოხავს, მოდის...აგერ კიდევ მოაწია აქეთ ნაპირამდე, ცოტაღა უკლია. ხმელს დაადგა ფეხი. თამარმა გაიფიქრა: ,,პირობა დავუდე, რასაც მთხოვ, აგისრულებ, ხელი რომ მთხოვოს?" - შეაჟრჟოლა. გულში შეევედრა ღმერთს. ,,თუ აგრეთი განზრახვით მოჰყავს მიმინო, ღმერთო, დაღუპეო და მორევს მიეციო და წყალმა ჩაძირა გმირი ჭაბუკი. ინანა თამარმა და ცოდვის მოსახდელად კეთილი საქმე ქმნა: ტბა-მორევი, რომელიც ყოველწლივ რამდენიმე კაცს ახრჩობდა, ჩაუშო მტკვრის კალაპოტში და გასწრიტა, თვით ბორცვზედა ააგო მაგარი გორის ციხე"




თამარის ხიდი (ქვახიდა) –  მდებარეობს რკონის სამონასტრო კომპლექსის ტერიტორიაზე. გადებულია მდინარე თეძამზე. ხიდზე გადიოდა გზა, რომელიც შიდა ქართლს თრიალეთთან აკავშირებდა.




თამარის ისტორიკოსის ცნობით, თამარზე დაქორწინება ოვსთა მეფის დავით სოსლანის ძმასაც სურდა, რომლის გარდაცვალების შემდეგ ნიქოზის ეკლესიაში დაუკრძალავთ.