Статьятæ
"Æскъола куы фæдæн, раст йеуæд уыдис демократийы
05:04 / 19.08.2022
Хъæуы астæу æввахсæй-æввахсмæ æппæт хъæуы
16:48 / 11.11.2022
Земфирæ, Зинæ æмæ Изо уыцы рæстæджы райгуырдысты, кæд Бордзомæй Гудзаргоммæ
16:55 / 13.11.2022
Сæрды ам уæ бон нæ æсуыдзæн равзарат чи бынæттон
23:29 / 20.11.2022
Турманты Валийайы хæдзар Суканатубаны хъæуы къуымтæй сæ рæсугъддæр
02:10 / 26.11.2022
Къæлиндар
«« Лaҵaрaмзa 2024 »»
п в с ч п с в
2930 1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31 12
ახალი ამბები
სოფელ ტყვიავის მეტსახელები - სტუდენტის კვლევა
,,ტყვიავში მოყვანილ რძალს სახელით კი არ მიმართავენ, არამედ მისი გვარისაგან ან სოფლისაგან აწაროებენ ახალ სახელს. მაგალითად, ერედვიდან – ერედვულა, ფრისულა, ბელოთულა, ვანათულა, არცევულა, დმენურა, დიცულა, ბერულა, მაისურა – მაისურაძე, კასრაულა – კასრაძე, კახნიაური – კახნიაშვილი და მრავალი სხვა'' - წერია მასალაში, რომელიც გორის უნივერსიტეტის სტუდენტთა სამეცნიერო ჟურნალშია შეტანილი.

სტუდენტმა სოფელ ტყვიავში კნინობითი ხასიათის სახელები შეაგროვა, რომლებიც მრავალფეროვნებით გამოირჩევა. როგორც სტუდენტი წერს, დროის სიმცირის გამო კიდევ ბევრი დარჩა მოსაძიებელი.

მან და მისმა ხელმძღვანელმა  მასალები დააჯგუფეს და ცალკე გამოყეს ეპითეტიანი სახელები, მაგალითად, მეკუბოვე, ჭყივილა, მეფეჩე, მეწისქვილე, მედოლე, მჭედელი მიხა.

გარეგნობა ფიზიკური მდგომარეობა: გოდორა (განიერი), ხვედა (მძიმე), რიჟა (წითელი თმის გამო), ჯაგარა (შავი და გაუპარსავი თმის გამო), ბატკანა (ხუჭუჭა თმის გამო), წოწოლა (სიმაღლის გამო), ზანგო(სიშავის გამო), დიდთავა (დიდი თავი აქვს), ვოლკი (მგლის თვისებების გამო), კაკანა (ბევრი ლაპარაკი იცის), პუშკინა (ხუჭუჭი თმის გამო), იმერელი (წარმოშობით იმერელია), ყბაჩო ( დიდი ყბების გამო), ყურა (დიდი ყურების გამო) და სხვა.

ხასიათის თავისებურება, ქცევა: ტრაბახა (ტრაბახი უყვარს), დორბლიანი (ლაპარაკის გამო დორბლებს ყრის), ჩუმი (ლაპარაკი არ იცის), დოღრიალა (ენაზე არაფერი ადგება), ლაღუნა (უსაქმურია), ჯრიამულა (ყველაფერზე ლაპარაკობს), ჩხავანა(მყვირალა), ფოცხვერა (სიფიცხის გამო).

მიმსგავსება გარეგნობის ან რაიმე თვისების მიხედვით: სტალინი (სტალინის მიმსგავსებით), ლენინი (ლენინის მიმსგავსებით), ბლოხინი (ფეხბურთელის მიმსგავსებით), მეცნიერი (განვითარებული კაცი), ავღანელი (დაუნდობელია), უდარდელა (არაფრის დარდი არ ააქვს), ბონდარენკო (რუსი კოლია).

ზედმეტი სახელებისგან ნაწარმოები ფორმები: აბაზაანი, ბატკანაანი, ჭარებლიაანი, უჭუაანი, შარვალაანი, წოპლაანი, გინგოლაანი, მიკიჩაანი, სებოაანი, სრიალაანი, ოსკოტიაანი, ენდელაანი, მაგრამ ფაქიზოაანთი, საქოაანთი, ჩიტიკოაანთი, კოკობაანთი, ტუხაანთი, თობეგაანთი, ჭუკიაანთი, ჭაღარაანთი, ჯადოაანთი, და სხვა.

,,შეგროვილი გვაქვს ათასზე მეტი ასეთი სახელი, შეგროვებას ვაგრძელებთ წარმოდგენილი მეტსახელები დიდად არ განსხვვდება ერთმანეთისგან წარმოების და მოტივაციის მიხედვით, მაგრამ გვაქვს ერთი ტიპის სახელები, რომლებიც ქალის მეტსახელებია. ჩვენი სოფლის დიალექტები ლექსიკური, ენობრივი მასალა თითქმის აღურიცხავია და უნდა ითქვას, რომ აქ ბევრი მათ შორის მთის რეგიონებიდან ჩამოსული ხალხი სახლობს. მართალია ახლა ძნელია, მაგრამ მაინც იგრძნობა მეტყველებაში ამა თუ იმ დიალექტების თავისებურება. მოსახლეობაში ჯერ კიდევ არის ხსოვნა ამა თუ იმ გვარის მომდინარეობის შესახებ. მომავალში ამ მიმართულებით საჭიროა მეტი მუშაობა და ჩვენი ვალია სოფლის ელემენტებმა საპატიო ადგილი დაიმკვიდროს მეცნიერებაში.'' - აღნიშნულია ნაშრომში.

მასალაში განხილულია ასევე სოფლის სახელის წარმოშობის საკითხიც:

,,შემორჩენილია ასეთი გადმოცემა, რომ გვერდისძირის სოფელ კულბითში ტყვიას მოიპოვებდნენ და დასამუშავებლად ამ ადგილზე ჩამოჰქონდათ ურმებით და ტყვიავი ამიტომ ეწოდაო. მეორე ვერსიით ვითომ აქ დიდი ტყე ყოფილა გაუჩეხავთ, სოფელი გაუშენებიათ და ტყვიავი ამიტომ შეარქვესო.'' - წერია ნაშრომში.


წყარო: სოფელ ტყვიავის მეტსახელები; თ. დემეტრაშვილი; ჰუმანიტარული ფაკულტეტის ბაკალავრიატის სტუდენტი; ხელმძღვანელი: ნ.ოთინაშვილი, ასოცირებული პროფესორი
Print Email
FaceBook Twitter

Ацы фарсыл рапарахатгонд æрмæджытæ ирон æвзагмæ тæлмацгонд æрцыдысты Стыр Британийы æмæ Цæгат Ирландийы баиугонд паддзахады фæсарæйнаг хъуыддæгты минис¬трады финансон æххуысæй. Уыдоны мидис æнæхъæнæй авторы бæрндзинад у æмæ ницæй тыххæй нæй гæнæн æркаст цæуой куыд Стыр Британийы æмæ Цæгат Ирландийы баиугонд паддзахады фæсарæйнаг хъуыддæгты министрады æмæ, иумæйагæй, баиугонд паддзахады хицауады, позицийы равдыстдзинад.
Materials published on this web-site are translated into Ossetian language with financial support of Foreign Commonwealth Office of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland. Their content is the sole responsibility of the author and can under no circumstances be regarded as reflecting the position of the Foreign Commonwealth Office of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland or more generally that of the United Kingdom Government.