Статьятæ
"Æскъола куы фæдæн, раст йеуæд уыдис демократийы
,,Цы куы зæгъай, чи йæхи барæй ацыд, чи…
Земфирæ, Зинæ æмæ Изо уыцы рæстæджы райгуырдысты, кæд Бордзомæй
Гудзаргоммæ
Сæрды ам уæ бон нæ æсуыдзæн равзарат чи бынæттон
Турманты Валийайы хæдзар Суканатубаны хъæуы къуымтæй сæ рæсугъддæр
ახალი ამბები
გორში წლის ბოლოს ,,ერეკლეს აბანო" გაიხსნება
წლის ბოლოს გორში დამთვალიერებლების
,,ერეკლეს აბანო" გაიხსნება. ქალაქის მერიამ ისტორიული შენობის
რეაბილიტაცია გადაწყვიტა, რისთვისაც 46 500 ლარი გამოყო.
ინფრასტრუქტურის სამსახურის ცნობით, კედლები, გუმბათი და იატაკები კირხსნარით გაიწმინდება. მთავარი კარის პერიმეტრზე აგურს გამოცვლიან.
განსაკუთრებული ყურადღება სანიტარულ კვანძებს მიექცევა. კერძოდ, სანკვანძში მეტლახი და კაფელი დაიგება, კარები დამონტაჟდება, გადაიხურება კრამიტით, ელექტრო სისტემას გაიყვანენ, იქნება წყალსაწრეტები, უნიტაზი და პირსაბანი.
გარდა ამისა, ხის იატაკი გადაიფარება ე.წ. ნაწრთოფი მინით, სადაც ასევე იქნება ალაგ-ალაგ 25 სმ სიმაღლის აგურის ბოძები.
მერიის დაკვეთით, ხელოვნებათმცოდნე პაატა ბასიშვილმა შენობის არსებული მდგომარეობა შეისწავლა.
მისი რეკომენდაციით, რესტავრაციისას სიფრთხილეა საჭირო, კერძოდ:
,,პროექტირებისას მაქსიმალურად უნდა ვიხელმძღვანელოდ არსებული მდგომარეობის გათვალისწინებით. შენობის გადახურვა და კედლები უნდა განთავისუფლდეს მცენარეული საფარისაგან. დაზიანებული და ნაკლული ადგილები უნდა აღსდგეს ანალოგიური მასალით. ინტერიერის აღდგენა უნდა მოხდეს მისი შემდგომი ადაპტაციის მოთხოვნების გათვალისწინებით. თუ აქ განთავსდება საგამოფენო სივრცე, მაშინ საჭირო იქნება მოეწყოს იატაკი, თუმცა მოსაფიქრებელი იქნება შუშის კონსტრუქციების მოწყობის დიზაინი, რათა ახალი იატაკის ქვეშ არსებული სივრცე აღქმის გარეშე არ დარჩეს." - აღნიშნავს იგი.
მისი განცხადებით, მართალია გორი მდიდარია ისტორიული და არქიტექტურული ძეგლებით, მაგრამ აბანო ერთადერთი ძეგლია, რომელიც საყოფაცხოვრებო - ჰიგიენური დანიშნულებისაა და ბევრი რამის მთქმელია თავისი არსებობით, ამიტომ გადაუდებლად საჭიროა მისი სრულყოფილი რესტავრირება რათა მან დაიკავოს კუთვნილი ადგილი ქ. გორის ღირსშესანიშნაობათა რიგში.
აბანოს წარმოშობის შესახებ
,,ერეკლეს აბანო" სპარსული აბანოს სტილის ნაგებობაა. მისი ინფორმაციით, მსგავსი მრავლად შემოგვრჩა საქართველოში. ასეთებია - ქვემო ჭალის ამილახვრების აბანო, დმანისი, ახალციხე, თელავი, გემი, ალავერდი, ხერთვისი და თბილისი.
გორის ისტორიის მკვლევარი პროფ. ე. მამისთვალიშვილი თვლის, რომ ეს აბანო 1802-1803 წ.წ. აშენდა, არგუმენტად მოჰყავს 1802 წლის გეგმაზე აბანოს არარსებობა.
პაატა ბასიშვილის აზრით, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ნაგებობა აქ არ იყო, სავარაუდოდ მას ფუნქცია ჰქონდა დაკარგული და ამის გამო ვერ მოხვდა გეგმაზე, რომელიც უშუალოდ ძველ გორს მოიცავს ციხის გარშემო არსებულს, ხოლო „ერეკლეს აბანო“ საკმაოდ შორს არის აქედან.
,,გაუგებარია, სახელი „ერეკლეს აბანო“ მართლა ამგების სახელს უკავშირდება, თუ პირობითად ეწოდა ასე. ჩვენის აზრით, აბანო გაცილებით ძველია ერეკლეს მეფობის ხანაზე, ვინაიდან მსგავსი სტილის აბანოების მშენებლობის ბუმი უკავშირდება როსტომ მეფის გამეფების პერიოდს (1632-1658 წ.წ.). ამ პერიოდში ქართლში მშვიდობამ დაისადგურა." - აღნიშნავს იგი.
მაშინდელი აბანოები არქიტექტურითა და ფუნქციურად აღმოსავლური იყო. ისინი ნახევრად მიწაში განლაგებული, დაბალი პროპორციების შენობებია, რაც ხელს უწყობდა წყლის თვითდინებით
შესვლას, ტემპერატურის სტაბილურობას. წყალი კერამიკული მილების საშუალებით მიჰყავდათ ადგილამდე. გვიანანტიკური აბანოებისაგან განსხვავებით, სადაც იატაკთან ერთადკედლებიც თბებოდა, ამ აბანოებში მარტო საბანაო ოთახის იატაკს ათბობდნენ.
აბანო ძირითადად ორი ოთახისაგან შედგებოდა: საბანაო და გასახდელი. გასახდელში იყო ნიშები, ხის საწოლები, სკამები, მაგიდა სარკით და სხვ.
,,გორის „ერეკლეს აბანო“ 17 ს-ის ქალაქიდან საკმაოდ მოშორებულია და არანაირად არ ჯდება ქალაქის ინფრასტრუქტურაში. სავარაუდოდ, აქ იყო სამხედრო ბანაკი (სპარსელების) და ჯარისკაცების საჭიროებისათვის ააშენეს ეს აბანო. ეს პრქტიკა სხვაგანაც არის გამოყენებული და ამის ვარაუდის საფუძველს ეს მომენტი გვაძლევს. " - აღნიშნავს ხელოვნებათმცოდნე პაატა ბასიშვილი.
ინფრასტრუქტურის სამსახურის ცნობით, კედლები, გუმბათი და იატაკები კირხსნარით გაიწმინდება. მთავარი კარის პერიმეტრზე აგურს გამოცვლიან.
განსაკუთრებული ყურადღება სანიტარულ კვანძებს მიექცევა. კერძოდ, სანკვანძში მეტლახი და კაფელი დაიგება, კარები დამონტაჟდება, გადაიხურება კრამიტით, ელექტრო სისტემას გაიყვანენ, იქნება წყალსაწრეტები, უნიტაზი და პირსაბანი.
გარდა ამისა, ხის იატაკი გადაიფარება ე.წ. ნაწრთოფი მინით, სადაც ასევე იქნება ალაგ-ალაგ 25 სმ სიმაღლის აგურის ბოძები.
მერიის დაკვეთით, ხელოვნებათმცოდნე პაატა ბასიშვილმა შენობის არსებული მდგომარეობა შეისწავლა.
მისი რეკომენდაციით, რესტავრაციისას სიფრთხილეა საჭირო, კერძოდ:
,,პროექტირებისას მაქსიმალურად უნდა ვიხელმძღვანელოდ არსებული მდგომარეობის გათვალისწინებით. შენობის გადახურვა და კედლები უნდა განთავისუფლდეს მცენარეული საფარისაგან. დაზიანებული და ნაკლული ადგილები უნდა აღსდგეს ანალოგიური მასალით. ინტერიერის აღდგენა უნდა მოხდეს მისი შემდგომი ადაპტაციის მოთხოვნების გათვალისწინებით. თუ აქ განთავსდება საგამოფენო სივრცე, მაშინ საჭირო იქნება მოეწყოს იატაკი, თუმცა მოსაფიქრებელი იქნება შუშის კონსტრუქციების მოწყობის დიზაინი, რათა ახალი იატაკის ქვეშ არსებული სივრცე აღქმის გარეშე არ დარჩეს." - აღნიშნავს იგი.
მისი განცხადებით, მართალია გორი მდიდარია ისტორიული და არქიტექტურული ძეგლებით, მაგრამ აბანო ერთადერთი ძეგლია, რომელიც საყოფაცხოვრებო - ჰიგიენური დანიშნულებისაა და ბევრი რამის მთქმელია თავისი არსებობით, ამიტომ გადაუდებლად საჭიროა მისი სრულყოფილი რესტავრირება რათა მან დაიკავოს კუთვნილი ადგილი ქ. გორის ღირსშესანიშნაობათა რიგში.
აბანოს წარმოშობის შესახებ
,,ერეკლეს აბანო" სპარსული აბანოს სტილის ნაგებობაა. მისი ინფორმაციით, მსგავსი მრავლად შემოგვრჩა საქართველოში. ასეთებია - ქვემო ჭალის ამილახვრების აბანო, დმანისი, ახალციხე, თელავი, გემი, ალავერდი, ხერთვისი და თბილისი.
გორის ისტორიის მკვლევარი პროფ. ე. მამისთვალიშვილი თვლის, რომ ეს აბანო 1802-1803 წ.წ. აშენდა, არგუმენტად მოჰყავს 1802 წლის გეგმაზე აბანოს არარსებობა.
პაატა ბასიშვილის აზრით, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ნაგებობა აქ არ იყო, სავარაუდოდ მას ფუნქცია ჰქონდა დაკარგული და ამის გამო ვერ მოხვდა გეგმაზე, რომელიც უშუალოდ ძველ გორს მოიცავს ციხის გარშემო არსებულს, ხოლო „ერეკლეს აბანო“ საკმაოდ შორს არის აქედან.
,,გაუგებარია, სახელი „ერეკლეს აბანო“ მართლა ამგების სახელს უკავშირდება, თუ პირობითად ეწოდა ასე. ჩვენის აზრით, აბანო გაცილებით ძველია ერეკლეს მეფობის ხანაზე, ვინაიდან მსგავსი სტილის აბანოების მშენებლობის ბუმი უკავშირდება როსტომ მეფის გამეფების პერიოდს (1632-1658 წ.წ.). ამ პერიოდში ქართლში მშვიდობამ დაისადგურა." - აღნიშნავს იგი.
მაშინდელი აბანოები არქიტექტურითა და ფუნქციურად აღმოსავლური იყო. ისინი ნახევრად მიწაში განლაგებული, დაბალი პროპორციების შენობებია, რაც ხელს უწყობდა წყლის თვითდინებით
შესვლას, ტემპერატურის სტაბილურობას. წყალი კერამიკული მილების საშუალებით მიჰყავდათ ადგილამდე. გვიანანტიკური აბანოებისაგან განსხვავებით, სადაც იატაკთან ერთადკედლებიც თბებოდა, ამ აბანოებში მარტო საბანაო ოთახის იატაკს ათბობდნენ.
აბანო ძირითადად ორი ოთახისაგან შედგებოდა: საბანაო და გასახდელი. გასახდელში იყო ნიშები, ხის საწოლები, სკამები, მაგიდა სარკით და სხვ.
,,გორის „ერეკლეს აბანო“ 17 ს-ის ქალაქიდან საკმაოდ მოშორებულია და არანაირად არ ჯდება ქალაქის ინფრასტრუქტურაში. სავარაუდოდ, აქ იყო სამხედრო ბანაკი (სპარსელების) და ჯარისკაცების საჭიროებისათვის ააშენეს ეს აბანო. ეს პრქტიკა სხვაგანაც არის გამოყენებული და ამის ვარაუდის საფუძველს ეს მომენტი გვაძლევს. " - აღნიშნავს ხელოვნებათმცოდნე პაატა ბასიშვილი.
Æндæр æмæ æндæр
Популярон ногдзинæдтæ
 |
Ацы фарсыл рапарахатгонд æрмæджытæ ирон æвзагмæ тæлмацгонд æрцыдысты Стыр Британийы æмæ Цæгат Ирландийы баиугонд паддзахады фæсарæйнаг хъуыддæгты минис¬трады финансон æххуысæй. Уыдоны мидис æнæхъæнæй авторы бæрндзинад у æмæ ницæй тыххæй нæй гæнæн æркаст цæуой куыд Стыр Британийы æмæ Цæгат Ирландийы баиугонд паддзахады фæсарæйнаг хъуыддæгты министрады æмæ, иумæйагæй, баиугонд паддзахады хицауады, позицийы равдыстдзинад. |
Materials published on this web-site are translated into Ossetian language with financial support of Foreign Commonwealth Office of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland. Their content is the sole responsibility of the author and can under no circumstances be regarded as reflecting the position of the Foreign Commonwealth Office of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland or more generally that of the United Kingdom Government. |
