ჯაბა ჯაბახიძე გორის რაიონის სოფელ ხიდისთავიდანაა. ბავშვობიდანვე განსაკუთრებული ინტერესით ეკიდებოდა ცხოველებსა და მეცხოველეობას. მისთვის განსაკუთრებით საინტერესო იყო სხვილფეხა რქოსანი პირუტყვი — ცხენები, საქონელი, ღორები და სხვა. ეს სიყვარული საქმიანობაშიც გადაიტანა და გარკვეული პერიოდი ზოო მაღაზიაშიც მუშაობდა, რათა თავისი ცოდნა ძაღლებსა და კატებზეც გაეღრმავებინა.

შემდგომში ჯაბა დაინტერესდა ცხოველების ხელოვნური განაყოფიერებით. როგორც თავად ამბობს, მას ჰყავდა ბევრი საკუთარი პირუტყვი და სურდა ჯიშის გაუმჯობესება — განსაკუთრებით საქონელსა და ღორებში. სწორედ ამ პერიოდში შეხვდა ილია მთვარელიძეს, რაც მისთვის წარმატების მომტანი აღმოჩნდა. მათ შორის პროფესიული ურთიერთობა ჩამოყალიბდა, რასაც ტრენინგები და სწავლებები მოჰყვა. ჯაბა ამბობს, რომ ილიასგან ძალიან მაღალი დონის ცოდნა მიიღო.

გარკვეული დროის შემდეგ იგი უკვე ხელოვნური განაყოფიერების სპეციალისტად ჩარიცხეს და დღემდე შიდა ქართლის მასშტაბით მუშაობს. როგორც იხსენებს, ერთხელ მწყემსმა უთხრა, რომ ნახირში ძროხები ერთმანეთს ახდებოდნენ, რის გამოც დაურეკა ილიას, რომელმაც მაშინვე მოიცალა და ადგილზე ჩავიდა.

ილიაც თავად გვიყვება თავის გამოცდილებაზე. ის შიდა ქართლის ზოოტექნიკოსია და 2008 წლიდან მუშაობს ფერმერებთან. მისი ძირითადი საქმიანობა ძროხებისა და ღორების ხელოვნური განაყოფიერებაა. დღესდღეობით ის მუდმივად აცნობს ფერმერებს ამ პროცესის უპირატესობებს და ასწავლის, როგორ მიიღონ ადგილობრივი პირუტყვიდან მეტი სარგებელი.

მისი თქმით, ხელოვნური განაყოფიერებით გენეტიკა საშუალოდ 60%-ით უმჯობესდება, რაც ყოველ სურზე წლიურად 1.5 ტონით მეტ რძეს ნიშნავს, ხოლო ხორცის შემთხვევაში — საშუალოდ 100 კილოგრამით მეტს. ადრე, ფერმერებს არ შეეძლოთ წინასწარ ეცოდინათ, საფურე (რძიანი) ან სახარე (ხორციანი) ბოძი გაჩნდებოდა, მაგრამ ახალი პროგრამების დახმარებით, მათ უკვე წინასწარი მოლოდინიც შეუძლიათ ჰქონდეთ.

ერთ-ერთი ფერმერი, ნიკოლოზ კვაღინიძე, გორის რაიონის სოფელ ყელქცეულში ცხოვრობს. სოფლის მეურნეობაში 2009 წლიდან ჩაერთო. თავიდან ჩვეულებრივი ჯიშის პირუტყვი ჰყავდათ, თუმცა მოგვიანებით გადაერთნენ სუფთა ჯიშებზე. როგორც თავად ამბობს, ყველა ცხოველს სახელი ჰქონდა და კონკრეტული ჯიშით გამოირჩეოდა — კობწია, ნიკორა, ჭრელა, ქოჩორა, ჯერსი. ფერმა იმგვარად ააწყვეს, რომ შერჩეული ჯიშები ადვილად მოსავლელი და პროდუქტიულობით გამორჩეული ყოფილიყო.

ნიკოლოზის აზრით, პრობლემა ხშირად ჯიშში კი არა, ფერმერშია — ყველა ძროხას ინდივიდუალური მიდგომა სჭირდება, და თუ ამას ფერმერი სწორად უდგება, შედეგიც ყოველთვის დადებითია.

როგორც ამბობს, მათ ფერმაში მოზვრები ადრე ჰყავდათ, მაგრამ ბოლო ორი წელია აღარ არიან, ამიტომ საჭიროებისამებრ იძახებენ სპეციალისტებს — მაგალითად, იმავე გორიდან. ექიმები, რომლებიც მოდიან, პროფესიონალები არიან — როგორც წველაში, ისე გენეტიკაში.

ნიკოლოზი გვიჩვენებს ჰოლშტინურ და არგუსის ჯიშის დეკეეულებს, რომლებიც ხელოვნურად არიან განაყოფიერებული. მისი თქმით, ხელოვნური განაყოფიერება სჯობს, რადგან ნაშიერი ბევრად ჯანმრთელი და ძლიერი იზრდება.

ილიას დასკვნით, ეს ჯიშები კარგადაა მორგებული რეგიონის პირობებზე. პროდუქტიულობა მართლაც იზრდება, თუმცა ფერმერს სჭირდება ცოდნა და რესურსი, რათა სწორად იზრუნოს ასეთ გენეტიკაზე. სწორედ ამიტომ, მათი გუნდი ფერმერთა მოთხოვნებიდან გამომდინარე ურჩევს თითოეულს შესაბამის კატეგორიას — ზოგს პატარა ტანის საქონელი სჭირდება სანახიროდ, ზოგს კი სხვა მახასიათებლები ურჩევნია.

დღის ბოლოს ილია კმაყოფილი ასრულებს საქმეს — ყველა გამოძახება მოირგეს, ყველა ფერმერი კმაყოფილია. ახლა მხოლოდ შედეგებს ელოდებიან.