რედაქტორის რჩევით
ახალი ამბები

სოფელი ლევიტანა მდინარე ტანას ხეობაში ყველაზე ბოლო სოფელია, სადაც მოსახლეობა ცხოვრობს. ეთნიკური აზერბაიჯანელებით დასახლებულ სოფელში დიდი ნაწილი ბარში გადასასვლელად უკვე ემზადება. საქონელი საზამთრო საძოვრებზე მიყავთ. ადგილობრივი მცხოვრებლები ქირაობენ როგორც ზამთრის, ასევე ზაფხულის საძოვრებსაც კი.
ამჟამად, სოფელში 60-მდე კომლი ცხოვრობს. მათი რაოდენობა მცირდება: ,,შესაძლებლობა რომ იყოს, ყველა აქ დარჩება“ - გვითხრეს ლევიტანელებმა.
სოფლის გარშემო საძოვრები გაყიდულია. პრივატიზაციის შედეგად, მიწის ფართობები ძირითადად იმ კერძო პირებმა შეიძინეს, რომლებიც მესაქონლეობას არ მისდევენ. სამაგიეროდ, ლევიტანელები საძოვრებს ქირაობენ.

,,ქირას ვიხდით, როგორც ზამთარში, ასევე ზაფხულში. ეს არის ბოლო სოფელი ხეობაში, ამის იქით უკვე წალკაა. ყველანაირი ხარჯი ჩვენია – ზაფხულში საქონელი აქ გვყავს და საძოვარს ვქირაობთ, ზამთარში ბარში ჩაგვყავს და იქაც ვქირაობთ; ვქირაობთ საქონლის სადგოად ფერმებსაც კი.“ - ამბობს მამედ ბაირამოვი.
იბრაჰიმ ემინოვი ლევიტანაში დაიბადა. დაწყებითი სკოლა სოფელში დაამთავრა, შემდეგ – ქარელში. იხსენებს, რომ სოფლის ახალგაზრდობის 95% ასე მოიქცა.

,,მაშინ ასეთი სიტუაცია იყო. თუ დაამთავრები 4 კლასს, მერე უნდა წასულიყავი სხვაგან. ჩვენს მეზობელ სოფელ ბოშურამდე 10-15 კმ-ია. იქ ფეხით ვინ ივლიდა. ახლა მიკროავტობუსი ემსახურება მოსწავლეებს. ჩვენ დროს ასე არ იყო. ამიტომ, წამიყვანეს ქარელში და იქ დავამთავრე სკოლა. ქართული ენაც იქ ვისწავლე“ - იხსენებს იბრაჰიმი.
მისი თქმით, ვინც სხვაგან ვერ მიდიოდა სასწავლებლად, სოფელშივე რჩებოდა. ასე იყო უფროსს თაობაშიც, ამიტომ ბევრმა ქართული ენის შესწავლა ვერ მოახერხა და დღეს ქართულად საუბარი უჭირთ:
ქართული ენის არცოდნა რომ ბევრ პრობლემას უქმნით, ეს მამედ ბაირამოვმა აგვიხსნა. მისი თქმით, ამან განაპირობა ისეთი მოვლენების განვითარება, რასაც საძოვრების გარეშე სოფლის მოსახლეობის დარჩენა ქვია.
,,აქ ხალხი ვერ იგებდა, რა იყიდებოდა და რა არა! ამის გამო, სოფელს საკუთრებაში არ აქვს საძოვრები. მთავრობამ უნდა იფიქროს ამ საკითხზე, თორემ ძალიან ძვირი ჯდება მესაქონლეობის განვითარება“ - ამბობს მამედ ბაირამოვი.
იბრაჰიმ ემინოვი გვეუბნება, რომ სოფელში აუცილებელია დიდი ფერმები არსებობდეს:

,,ხალხი გაჩერდება სოფელში. ადგილზე მოუვლიან თავის საქონელს თავის ცხვარს. ძლიერი სოფელი თუ იქნება, ძლიერი ქვეყანა იქნება. რაც უფრო სუსტი სოფელი იქნება, ქვეყანაც სუსტი იქნება. ქვეყნის სიძლიერე სოფლებიდან მოდის. რო იცლება და მიდიან დიდ ქალაქებში, არ მოდის კარტოფილი, არ ჰყავთ საქონელი და არც ხორცია. ამიტომ, ყველაფერი ძვირდება. ყველაფერი ერთმანეთზეა მიჯაჭვული.“ - ამბობს იბრაჰიმი.
გარდა მესაქონლეობისა, იბრაჰიმის თქმით, ლევიტანა საუკეთესო ადგილია ტურიზმიზმისთვის. ტურისტებისთვის საუკეთესო ადგილებია დასათვალიერებლად.
,,ტურიზმი რომ განვითარდეს, აუცილებელია გზა. გზა რომ იქნება, ხალხიც არ წავა აქედან; ბევრი ტურისტი იქნება და კარგი იქნება“ - ამბობს იბრაჰიმი.
ვიდრე საქონელს და ცხვარს ბარში ჩაიყვანენ, მანამდე მიწის ნაკვეთებიდან მოსავლის აღება უნდა მოასწრონ. აქ ძირითადად, კარტოფილი მოდის. ბეგლარ სონგულოვი გვეუბნება, რომ სოფლის მოსახლეობას განსაკუთრებით გზის პრობლემა აწუხებთ. მგზავრობა გორიდან სოფლამდე თითო ოჯახს თითქმის 80 ლარი უჯდება:
,,ფქვილი რომ წამოიღო გორიდან, 75 ლარი უნდა. გზაზე კი 80 ლარი უნდა დახარჯო – მისვლა, მოსვლაში. წარმოიდგინეთ ახლა რამხელა ხარჯია" - ამბობს ბეგლარ სონგულოვი. იგი ფიქრობს, რომ პირველ რიგში ხელისუფლებამ გზის პრობლემა უნდა მოაგვაროს.
ლევიტანა გორიდან სამხრეთით, ბორჯომისა და წალკის რაიონების მიჯნაზე, ზღვის დონიდან 1650 მ-ზე მდებარეობს. მანამდე შეხვდება შემდეგი სოფლები: ბიისი, ბობნევი, ქვემო და ზემო ბოშური, ორმოცი, ტუსრები, ყველაანთუბანი და გაგლოანთუბანი.
ლევიტანას სამხრეთით ტყის ზონა მთავრდება და მთები უკვე სუბალპურ ზონაში გადადის.
ლევიტანა - (PHOTO/VIDEO)

სოფელი ლევიტანა მდინარე ტანას ხეობაში ყველაზე ბოლო სოფელია, სადაც მოსახლეობა ცხოვრობს. ეთნიკური აზერბაიჯანელებით დასახლებულ სოფელში დიდი ნაწილი ბარში გადასასვლელად უკვე ემზადება. საქონელი საზამთრო საძოვრებზე მიყავთ. ადგილობრივი მცხოვრებლები ქირაობენ როგორც ზამთრის, ასევე ზაფხულის საძოვრებსაც კი.
ამჟამად, სოფელში 60-მდე კომლი ცხოვრობს. მათი რაოდენობა მცირდება: ,,შესაძლებლობა რომ იყოს, ყველა აქ დარჩება“ - გვითხრეს ლევიტანელებმა.
სოფლის გარშემო საძოვრები გაყიდულია. პრივატიზაციის შედეგად, მიწის ფართობები ძირითადად იმ კერძო პირებმა შეიძინეს, რომლებიც მესაქონლეობას არ მისდევენ. სამაგიეროდ, ლევიტანელები საძოვრებს ქირაობენ.

,,ქირას ვიხდით, როგორც ზამთარში, ასევე ზაფხულში. ეს არის ბოლო სოფელი ხეობაში, ამის იქით უკვე წალკაა. ყველანაირი ხარჯი ჩვენია – ზაფხულში საქონელი აქ გვყავს და საძოვარს ვქირაობთ, ზამთარში ბარში ჩაგვყავს და იქაც ვქირაობთ; ვქირაობთ საქონლის სადგოად ფერმებსაც კი.“ - ამბობს მამედ ბაირამოვი.
იბრაჰიმ ემინოვი ლევიტანაში დაიბადა. დაწყებითი სკოლა სოფელში დაამთავრა, შემდეგ – ქარელში. იხსენებს, რომ სოფლის ახალგაზრდობის 95% ასე მოიქცა.

,,მაშინ ასეთი სიტუაცია იყო. თუ დაამთავრები 4 კლასს, მერე უნდა წასულიყავი სხვაგან. ჩვენს მეზობელ სოფელ ბოშურამდე 10-15 კმ-ია. იქ ფეხით ვინ ივლიდა. ახლა მიკროავტობუსი ემსახურება მოსწავლეებს. ჩვენ დროს ასე არ იყო. ამიტომ, წამიყვანეს ქარელში და იქ დავამთავრე სკოლა. ქართული ენაც იქ ვისწავლე“ - იხსენებს იბრაჰიმი.
მისი თქმით, ვინც სხვაგან ვერ მიდიოდა სასწავლებლად, სოფელშივე რჩებოდა. ასე იყო უფროსს თაობაშიც, ამიტომ ბევრმა ქართული ენის შესწავლა ვერ მოახერხა და დღეს ქართულად საუბარი უჭირთ:
ქართული ენის არცოდნა რომ ბევრ პრობლემას უქმნით, ეს მამედ ბაირამოვმა აგვიხსნა. მისი თქმით, ამან განაპირობა ისეთი მოვლენების განვითარება, რასაც საძოვრების გარეშე სოფლის მოსახლეობის დარჩენა ქვია.
,,აქ ხალხი ვერ იგებდა, რა იყიდებოდა და რა არა! ამის გამო, სოფელს საკუთრებაში არ აქვს საძოვრები. მთავრობამ უნდა იფიქროს ამ საკითხზე, თორემ ძალიან ძვირი ჯდება მესაქონლეობის განვითარება“ - ამბობს მამედ ბაირამოვი.
იბრაჰიმ ემინოვი გვეუბნება, რომ სოფელში აუცილებელია დიდი ფერმები არსებობდეს:

,,ხალხი გაჩერდება სოფელში. ადგილზე მოუვლიან თავის საქონელს თავის ცხვარს. ძლიერი სოფელი თუ იქნება, ძლიერი ქვეყანა იქნება. რაც უფრო სუსტი სოფელი იქნება, ქვეყანაც სუსტი იქნება. ქვეყნის სიძლიერე სოფლებიდან მოდის. რო იცლება და მიდიან დიდ ქალაქებში, არ მოდის კარტოფილი, არ ჰყავთ საქონელი და არც ხორცია. ამიტომ, ყველაფერი ძვირდება. ყველაფერი ერთმანეთზეა მიჯაჭვული.“ - ამბობს იბრაჰიმი.
გარდა მესაქონლეობისა, იბრაჰიმის თქმით, ლევიტანა საუკეთესო ადგილია ტურიზმიზმისთვის. ტურისტებისთვის საუკეთესო ადგილებია დასათვალიერებლად.
,,ტურიზმი რომ განვითარდეს, აუცილებელია გზა. გზა რომ იქნება, ხალხიც არ წავა აქედან; ბევრი ტურისტი იქნება და კარგი იქნება“ - ამბობს იბრაჰიმი.
ვიდრე საქონელს და ცხვარს ბარში ჩაიყვანენ, მანამდე მიწის ნაკვეთებიდან მოსავლის აღება უნდა მოასწრონ. აქ ძირითადად, კარტოფილი მოდის. ბეგლარ სონგულოვი გვეუბნება, რომ სოფლის მოსახლეობას განსაკუთრებით გზის პრობლემა აწუხებთ. მგზავრობა გორიდან სოფლამდე თითო ოჯახს თითქმის 80 ლარი უჯდება:
,,ფქვილი რომ წამოიღო გორიდან, 75 ლარი უნდა. გზაზე კი 80 ლარი უნდა დახარჯო – მისვლა, მოსვლაში. წარმოიდგინეთ ახლა რამხელა ხარჯია" - ამბობს ბეგლარ სონგულოვი. იგი ფიქრობს, რომ პირველ რიგში ხელისუფლებამ გზის პრობლემა უნდა მოაგვაროს.
ლევიტანა გორიდან სამხრეთით, ბორჯომისა და წალკის რაიონების მიჯნაზე, ზღვის დონიდან 1650 მ-ზე მდებარეობს. მანამდე შეხვდება შემდეგი სოფლები: ბიისი, ბობნევი, ქვემო და ზემო ბოშური, ორმოცი, ტუსრები, ყველაანთუბანი და გაგლოანთუბანი.
ლევიტანას სამხრეთით ტყის ზონა მთავრდება და მთები უკვე სუბალპურ ზონაში გადადის.
ამავე კატეგორიაში

სახსრის ანთებითი დაავადებები, იგივე ართრიტი 100-ზე მეტ პათოლოგიას აერთიანებს.

თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე თამარ მჭედლიშვილმა, 19
წლის საბა ჯიქიას 4 წლითა და 6 თვით თავისუფლების აღკვეთა შეუფარდა.

შეხვედრისას სპიკერები იმ კრიტერიუმებს მიმოიხილავენ, რომლებსაც აგრო
პროდუქტი

დაზარალებულს დაზიანება თავის არეში აღენიშნება

ბიუჯეტის ცხრილის შედგენით ვასწავლით მათ, რას ნიშნავს შემოსავალი და გასავალი, ამით გამოუმუშავდებათ დაკვირვების უნარი საკუთარ ფინანსურ გადაწყვეტილებებზე
მენტორი პედაგოგი ნინო ლომიძე უკვე
8 წელია მეწარმეობის საფუძვლებს ასწავლის და მოსწავლეებს ბიზნეს
უნარ-ჩვევებს უვითარებს. ამბობს, რომ სწავლა კეთებით ხორციელდება,
ამიტომ მისი მოსწავლეები ქმნიან სიმულაციურ კომპანიებს და
ახორციელებენ რეალურ ბიზნეს. ფიქრობს, რომ ბავშები, რომლებიც ადრეულ
ასაკში იღებენ ფინანსურ განათლებას, რეალურ ცხოვრებაში სწორ ფინანსურ
გადაწყვეტილებებს მიიღებენ.
„მოსწავლეები თავად ირგებენ
სხვადასხვა თანამდებობებს, მართავენ კომპანიას, აწარმოებენ
მოლაპარაკებებს, ქმნიან მარკეტინგულ სტრატეგიას, ყიდიან საკუთარი
ხელით შექმნილ პროდუქციას და ინაწილებენ მოგებას. ეს ყველაფერი მათ
ეხმარება ინოვაციური და შემოქმედებითი აზროვნების ჩამოყალიბებაში,
დასაქმებისთვის მზაობაში და ფინანსური განათლების მიღებაში,რაც
დამეთანხმებით ნამდვილად სჭირდება თანამედროვე ახალგაზრდას” გვიხსნის
ლომიძე და დასძენს, რომ შედარებით დაბალ კლასებში, მოსწავლეებს
მარტივი და მეტად საინტერესო გზით ასწავლის ფინანსების მართვის
პოლიტიკას.

„ვინაიდან ბიუჯეტი დროის გარკვეულ
მონაკვეთზე მიღებული შემოსავლების, გასავლისა და დანაზოგის გეგმაა,
მოსწავლეებს ყოველკვირეული ან ყოველთვიური ბიუჯეტის ცხრილს
ვადგენინებ. მოსწავლეთა უმრავლესობა ყოველ დღე ხარჯავს თანხას
საკვებისთვის, საკანცელარიო ნივთებისთვის ან ყოველდღიური
საჭიროებებისთვის. ხშირად მათი ხარჯები გაუაზრებელია, რადგან სახარჯო
თანხას უფროსები აძლევენ და ვერ განკარგავენ საჭიროებისამებრ.
ბიუჯეტის ცხრილის შედგენით ვასწავლით მათ, რას ნიშნავს შემოსავალი და
გასავალი, ამით გამოუმუშავდებათ დაკვირვების უნარი საკუთარ ფინანსურ
გადაწყვეტილებებზე, გააანალიზებენ არასაჭირო ხარჯებს და მომავალში
თავს აარიდებენ იმპულსურ ქცევას” გვიზიარებს ლომიძე
ნინოს თქმით, ბისზნესის მართვის
სპეციალისტობიდან დაწყებითების მენტორ მასწავლებლობამდე გზა არც ისეთი
მარტივი ყოფილა არა ერთი გამოცდისა და საგანმანათლებლო პროგრამის
ფონზე, თუმცა მასწავლებლობა მისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი
მისიაა.
„სირთულეების მიუხედავად,
ბავშებთან ურთიერთობა ყოველდღიურად ახალ ძალას მმატებს. სწავლის
პროცესში მნიშვნელოვანია საგანი შეაყვარო მოსწავლეს, დაანახო როგორ
შეუძლია იმ კონკრეტული საგნის ტრანსფერი ყოველდღიურ ცხოვრებაში,
შეაჩვიო სირთულეების ისე გადალახვას,რომ თავად დაინახოს საკუთარი
პროგრესი რაც მას მოტივაციას მისცემს და არასოდეს გაუქრება ცოდნის
მიღების სურვილი." ლომიძის აზრით არაფორმალურ განათლებას უზარმაზარი
როლი უჭირავს მოსწავლის ცხოვრებაში, როდესაც საქმე რეალურ ცხოვრებაში
საჭირო უნარების განვითარებას ეხება. "პატარა ასაკიდანვე ვზრუნავ
მოსწავლეების პროფესიულ ორიენტაციაზე, მიმყავს სხვადასხვა ადგილებზე,
სადაც თავად მოსინჯავენ და უშუალოდ დააკვირდებიან სხვადასხვა
პროფესიებს.”
ნინო, თავის ცოდნასა და
გამოცდილებას, საოკუპაციო ხაზთან მცხოვრებ მოსწავლეებსაც უზიარებს,
რადგან თვლის, რომ განათლება ყველა ბავშვისთვის ერთნაირად
ხელმისაწვდომი უნდა იყოს.
“გამყოფ ხაზთან მდებარე სოფლის
სკოლებში ახალგაზრდებს, მასწავლებლებსა და სოფლის მოსახლეობას
ვუზიარებ ცოდნას. ვასწავლი თუ როგორ იყვნენ ფინანსური სისტემების
გონიერი მომხმარებლები. ვთვლი, რომ მასწავლებლობა ჩემთვის სამყაროს
უკეთესობისკენ შეცვლის საშუალებაა, რასაც თითოეული მოსწავლიდან ვიწყებ
უპირობო სიყვარულის, სამართლიანობისა და ნდობის საშუალებით.”
ვიდეორეპორტაჟი
რკინიგზის დეპარტამენტი ფაქტს დაკვამლიანებას უწოდებს.
ოთხი წელია, რაც სოფელში ჩამოვედი. დედაჩემი იყო ავად, უკვე 92 წლის
ასაკს იყო მიღწეული.
"ორმა ოჯახმა შევინახეთ ეს სოფელი… კვამლი რომ ამოდის ოჯახიდან,
მიხარია,
გასული თვის პოპულარული სიახლეები
საინფორმაციო პორტალი მხარდაჭერილია ევროკავშირის (EU) და კონრად ადენაუერის ფონდის (KAS) მიერ, პროექტის "იმოქმედე საქართველოსთვის" ფარგლებში. საინფორმაციო მასალების შინაარსზე სრულად პასუხისმგებელია Qartli.ge და შესაძლოა, რომ იგი არ გამოხატავდეს დონორების შეხედულებებს.

მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.


ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
სტატიის გამოყენების პირობები